Геронтология ва гериатрия фани ҳАҚгша тушунча

Diabetik nefropatiya.

Diabetik nefropatiya –buyraklarning diffuz zararlanishi bo’lib, bunda diabetik mikroangiopatiya rivojlanishi mumkin. Bu xavfli asorat bemorlarda kuchayuvchi buyrak etishmovchiligiga, oxir oqibatda uremiyadan o’lishiga olib keladi. Qandli diabet bilan og’rigan bemorlarning yarmida diabetik nefropatiya klinik belgilari kuzatilib, 10 yil davom etishi bilan namoyon bo’ladi. U sekin-asta rivojlanib uzoq vaqt bilinmasligi mumkin. Insulinga bog’liq bo’lmagan qandli diabet 5% diabetik nefropatiya bilan birga ilk aniqlanishi mumkin. Kechki stadiyalarda uning avj olishini to’xtatish mushkul. Diabetik nefropatiya hozirga vaqtda qandli diabet bilan oq’rigan bemorlar nogironligi va o’limining etakchi sababchisi bo’lib qolmoqda.

Patogenez. Diabetik nefropatiya rivojlanishi glikemiyaning nazoratsiz keskin tebranishlari, diabet 1-tipidagi ummunologik buzilishlar, irsiy moyillik bo’lganda avj oluvchi mikroangiopatiyalar rivojlanishi va buyrakda qon aylanish buzilishi (giperfiltratsiya) keyinchalik specifik intrakapillyar glomeruloskleroz (o’choqli yoki diffuz) shakllanishi bilan boq’liq.

Qandli diabet rivoglanishi bilan erta bosqichlarda kuchaygan koptokcha filtratsiyasi sekin-asta pasayib, oxirgi stadiyada tez kuchayuvchi suruncali byurak etishmovchiligiga olib keladi. Koptokcha afferent arteriollalar gialinozi va sklerozi giporenimik gipoaldosteronizm sindromi rivoglanishiga olib keladi. Diabetik nefropatiya asosiy xususiyatlaridan biri bo’lib, uning buyrak tosh kasalligi, pielonefrit, siydik pufagi atoniyasi, prostata bezi adenomasi bilan birga kelishi hisoblanadi. Insulinga bog’liq bo’lmagan qandli diabet 42% hollarda pielonefrit bilan birga uchraydi. Qarilik va immunodeffitsit holatlar pielonefritning og’ir kechishiga sabab bo’ladi.