Геронтология ва гериатрия фани ҳАҚгша тушунча

Insulinga bog’liq bo;lmagan qandli diabetda ichki a’zolarning zararlanishi.

Patologiyada hayot uchun muhim a’zolar funksiyasi ertami kechmi buzilishi mumkin. Eng asosiy o’zgarishlar organizmning 2ta muhim strukturalari qon va nerv to’qimasida rivojlanadi. Neyropatiya bilan birga rivojlanuvchi mikro va makro angiopatiyalar insulinga bog’liq bo’lmagan qandli diabet asoratlari rivojlanishidan dalolat beradi.

Diabetda yurak-qon tomir sistemasining zararlanishi.

Qari va keksa bemorlarda qon-tomir zararlanishlari orasida yurak-qon tomirlari , miya va oyoqlar tomirlarida aterosklerotik o’zgarishlarining kuchayishi bilan boradigan makroangiopatiyalar ko’proq kuzatiladi. Insulinga bog’liq bo’lmagan qandli diabet bilan og’rigan bemorlarda yurak ishemik kasalligi va gipertenziya 2-3 marta, oyoqlar gangrenasi 20 marta ko’p uchraydi. 50% xolatlarda insulinga bog’liq bo’lmagan qandli diabetda arterial gipertenziya, 30% yurak-qon tomir patologiyasi ilk kuzatilishi mumkin. Yurak yetishmovchiligining rivojlanish ehtimoli bu kasallikda oshib boradi. Qandli diabetda qon-tomir kasalliklari 70% holatlarda o’limga olib keladi.

Qandli qiabetda erkaklar va ayollar o’rtasida yurak ishemik kasalligi uchrash chastotasi o’rtasidagi farq yo’qoladi. Qandli diabet bilan og’rigan ayollarda bosh miyaga qon quyilishi boshqa ayollarga nisbatan 6 marta ko’p uchraydi. Bu kasallikdagi metabolik siljishlar mikro, makroangiopatiyalar, shuningdek miokard metabolizmi buzilishiga olib keladi.

Diabetik makroangiopatiyaga erta va tarqalgan ateroskleroz deb ham qaraladi, chunki haqiqiy aterosklerotik o’zgarishlardan hech qanday spetsifik farqi yo’q. Qon tomirlarning aterosklerotik zararlanishining havf umumiy faktorlariga giperlipidemiya, gipertenziya, chekish, tana massasining oshishidan tashqari yana buyrakning diabetik zararlanishi tufayli kelib chiqqan proteinuriya, giperinsulinemiya, giperglikemiya ham kiradi. Qandli diabet bilan og’rigan keksa va qari bemorlarda yurak ishemik kasalligi klinikasi xususiyatlariga: kam ifodalangan og’riq sindromi, o’tkir miokard infarktining atipik formalari chastotasining oshishi, fermentemiyaning yoqolishi, EKG ko’rsatkichlaridagi sekin dinamika, asoratlar chastotasi va kasallik qayta rivojlanishiga moyillikning oshishi kiradi. Ishemiyaning kuchayishida nafaqat glikemiya darajasi, balki uning o’zgarish tezligi ahamiyatga ega. Qari va keksa yoshdagi bemorlarda glukoza miqdorining nostabil bo’lishi xarakterli. Qancha yosh o’tkan sari qandli diabetning kechishi davomiyligi, tromboembolik asoratlar, ritm buzilishlari, yurak yetishmovchiligi rivojlanishi, chap qorincha postinfarkt anevrizmasi uchrashi shuncha yuqori bo’ladi.

Organ va sistemalarning qo’shilgan zararlanishlarida oshqozon-ichak trakti reflektor falaji, psixozlar rivojlanishi mumkin.