Germaniya Federativ Respublikasida soliqqa tortish Reja

Iste’mol soliqlari.

GFRning soliq qonunlariga muvofiq iste’mol soliqlari yig’imlari sifatida belgilanadi, ular ayrim tovarlami iste’mol qilish yoki foydalanish soliqlaridir.
Tovarga soliq solish odatda tovarlami ishlab chiqarish bosqichida yoki ulami chet eldan keltirish vaqtida amalga oshiriladi. Iste’mol solig’iga tortiladigan tovarlaming 4 asosiy guruhi mavjuddir:
- soliqqa tortiladigan tovarlar; ulardan ajratmalr federatsiya byudjetiga kelib tushadi (neft va neft mahsulotlari solig’i, shakar, choy spirtli - aroq mahsulotlari, kofe, yoritish asboblari tuz va boshqa ayrim tovarlar solig’i). Federal byudjetga kelib tushadigan bunday soliqlar ulushi markazlashgan hukumatni barcha soliq daromadlarining 20% dan ko‘prog’ini tashkil etadi;
- soliq tushumlari yerlar byudjetiga yubonladigan tovarlar: Bu asosan pivodan olinadigan soliqdir;
- import oborot soliqlari solinadigan tovarlar. Mamlakatga keltiriladigan buyumlaming ko‘pchiligi ana shu soliqqa tortiladi. Import oborot solig’i ayni vaqtda oborotdan olinadigan soliq shakli ham hisoblanadi (qo‘shilgan qiymat solig’i);
- to'rtinchi guruhga mahalliy soliqlar solinadigan tovarlar kiradi (ayrim alkogolli va alkogolsiz ichimliklar soligM, quyib sotish uchun litsenziya to’lovi, itlarga soliqlar).
Iste’mol soliqlari soliq solishning fiskal jixatdan eng samara i shaklaridan biri hisoblanadi. GFR da o'tkazilgan tadqiqotlarga muvofiq, ularni undirish harajatlari bu soliqlardan keladigan tushumlarm umumiy miqdorining faqat 0,7% ini tashkil etadi. Iste’mol sohqlarmmg yuqor samaradorligiga shu bilan erishiladiki, asosan ko‘rsatib о tilgan tovarlarni ishlab chiqaruvchilardan ozroq qismi soliqqa tortiladi. Masalan shaka solig’iga hammasi bo’lib 66 ta shakar zavodi, tuz solig’iga 42 ta korxona, pivo solig’iga 1219 ta pivo korxonasi tortiladi va hokazo.
Ko‘pgina iqtisodchilarning fikriga ko‘ra, GFR da iste’mol soliqlariga tortiladigan tovarlaming qat’iy tasnifi mavjud emas. Masalan, harbiydengiz flotini moliyalash uchun birinchi jahon urushi davrida joriy qilingan vijirlaydigan vino solig‘i hozirgi vaqtda ham undiriladi. Iste’mol buyumlari soliqlari (aktsizlar) tarkibida mineral yonilg‘idan olinadigan soliq muhim o‘rin tutadi. Bu soliq 2019 yilga qariyb 68,2 mlrd. markani tashkil etdi va federatsiya daromadlarining manbai hisoblanadi.
Mineral yoqilg’i tayyorlovchilarga imtiyoz beriladi. Masalan, tayyorlovchi zavod doirasidagi ishlab chiqarishda ishlatiladigan yoqilgMga, yonilg’i yoki mineral moylaming muayyan turiga soliq solinmaydi. Mazkur imtiyoz mineral yoqilgMni ishlatishda tayyorlovchi zavodga imtiyozli sharoitlar yaratib beradi. Bu hoi energetika ishlab chiqarishida yoqilg’i ishlatishga ma’lum darajada ta sir qiladi. Yoqilgini soliqqa tortish energetika siyosatidagi iqtisodiy vosita sifatida joriy etilgan boMib, nemis tosh-ko‘mir sanoatining energetika bozoridagi o'zgarishlarga ko'nikishini osonlashtiradi, shuningdek, yangi energetika manbalarini topishga yordam berishi lozim edi. Shuning uchun «yoqilg i solig’i»ning tushumlari aw al boshdanoq energetika siyosatidagi aniq maqsadli tadbirlami ta’minlashga mo’ljallangan edi.

5.