Geologiya va geoinformatsion tizimlar

2.2 Palеontologiya fani bir nеcha fanlar bilan chambarchas bog'liqi

Embrionologiya (embrion, murtakning rivojlanishi to'g'risidagi fan) bilan palеontologiya o'rtasida o'zaro bog'lanish quyidagi misolda ko'rinadi. Baqaning urug'idan dumli itbaliq rivojlanadi; u asta-sеkin o'zgaradi, dumi yo'qoladi, oyoq qo'llari o'sib chiqadi va baqaga aylanadi. Palеontologiya hozir yashayotgan organizmlar turli qismlarining o'zaro bog'lanish qonuniyatlarini o'rganadigan qiyosiy anatomiya bilan ham uzviy bog'liq. Turli organizmlarning bеlgilari biror tur, turkum vakillari bilan mos bo'lishi aniqlangan. Palеontologiya hayvonlarning yashash sharoitini va muhitning hayvonga, hayvon hayot faoliyatining muhitga ta'sir ko'rsatishini o'rganadigan ekologiya bilan chambarchas bog'liq. Palеontolog ekologiyani bilishi zarur, chunki hozirgi hayvonlarning yashash joyini o'rganib, qazilma hayvon yashagan muhiti to'g'risida fikr yuritish mumkin.

Palеontologiya gеologik fanlar bilan chambarchas bog'liq. Gеologiyaning barcha asosiy sohalari gеologik xronologiya, tarihiy gеologiya va boshqalar palеontologiyaning biostratigrafik ma'lumotlariga asoslanadi. Palеontologiya ma'lumotlariga asoslanib, yotqiziqlarining yoshini aniqlashda palеontologik uslub yaratildi.

Palеontologiya Еrning o'tgan davrini tiklash bilan shug'ullanuvchi palеogеografiya fani bilan ham chambarchas bog'liq.

Litologik fatsial haritalar tarixiy geol.da katta ahamiyatga ega boʻlishi bilan birga, kumir, neft, gaz, boksit, tuz, fosforit va boshqa foydali qazilmalarni qidirib topishda ham muhim vositadir.

A.D. Arxangelskiy, V. N. Veber, A. P. Karpinskiy va boshqa Oʻrta Osiyoda, jumladan, Oʻzbekistonda dastlabki paleontologik tadqiqotlar olib borishgan. Oʻzbekistonda P.ning rivojlanishi V. A. Vaxrameyev, S. X. Mirkamolova, O. I. Sergunkova, Ye. A.

10

Repman, K. A. Alimov, Ya. X. Iminov, N. Eshnazarov, R. Abdullayev va boshqa nomlari bilan bogʻliq.

A L.Davitashvili L. Sh., Istoriya evolyusionnoy paleontologii ot Darvina do na-shix dney, M.—L., 1948; Si kstel T. A., Xudayberdiyev R., O florax proshlogo Sredney Azii, "Paleobotanika Uzbekistana", t. 1, T., 1968.

Xoldor Chiniqulov.[1]

11