Geoinformatika va fazoviy tahlil

Joylashish boyicha yangi so’rovni yasash

Endi siz tasviriy san’at maydonidan 1,5 mil oralig’idagi parklarni tanlangandan keyin, ular qaysi ekoregionda joylashganligini aniqlashini hohlaysiz.

• 
  Joylashishi boyicha (Select By Location) muloqot oynasidan Florida shtati parklaridan bayroqchalarni olib tashlaymiz va Floridaning ekoregionlarini tanlaysiz.
  
• 
  Fazoviy joylashishi turlarini tanlash uchun “obektlarni kesib o’tadi” (Intersect) ni tanlang
  
• 
  Qatlamlarning ikkinchi royxatidan Florida shtatlari parklarini tanlang
  
• 
  Tanlangan obektlardan foydalanish (Use seleted features) yaqinida bayroqcha belgilanganligiga iqror bo’ling.
  
• 
  Bufurni qo’llash (Apply a Buffer) yaqinadi bayroqcha belgilanganmaganligicha iqror bo’ling.
  

Sizning joylashish boyicha so’rovingiz rasmda ko’rsatilgan kabi ko’rinishga ega bo’lishi kerak. U quyidagicha izoxlanadi; “Men Florida ekoregionlari ichidan Florida shtati parklari kesib o’tadigan obektlarni tanlashni xoxlayman”.

• 
  Joylashishi boyicha so’rovni qo’llash uchun OK ni bosing va muloqot oynasini yoping.
  
• 
  Kartada tanlangan ekoregionlar yoritiladi.
  
• 
  Florida ekoregionlari qatlami atributlar jadvalini oching va 9 ta ekoregionni tanlanganini ko’rasiz.
  
• 
  Tanlangan (seleted) ni bosing.
  
• 
  DESCRIPT maydonini toping
  
• 
  Agarda hohlasangiz, alfabit tartibida DESCRIPT maydonini ajrating
  

Ajratib olingan rejalar tarkibiga tog’ qoyalari va togyonbag’ri, o’rmonlar, botqoqliklar, tekislik va tepaliklar kiradi.

Endi siz tanlangan ekologik regionlar royxati bilan tanishgandan keyin kartaga qaytasiz va rasmlarni tasvirlash uchun giperssilka (Hyperlik) dan foydalanasiz.

• 
  Atribut jadvalini yoping.
  
• 
  Instrumentlar (Tools) panelida Giperssilka (Hyperlik) ni bosing, keyin kartada tanlangan regionlardan bittasini bosing. Alog’ida oynada berilgan ekologik region haqida tassavvur beruvchi tasvir hosil bo’ladi.
  
• 
  Ixtiyoriy tanlangan regionni bosing.
  

Xulosa.
Bugungi kunda ushbu mutaxassislikni bitiruvchilarning asosiy tadqiqotlari mavzuli kartalashtirishga (resursli, ekologik, kadastrli va boshqalarga) hamda tasvirlanayotgan obyekt va hodisalarni mohiyatini yanada chuqurroq o’rganishga bag’ishlangan. Jumladan, aerokosmik zondlash mutaxassislari tasvirni qayta ishlash uchun turli algoritmlarni ishlab chiqishga, geoinformatiklar raqamli ma’lumotlarni kompyuter xotirasiga joylash va ularni qayta ishlashga, bu borada mukammal ishlaydigan texnik vositalarni va texnologik jarayonlarni ishlab chiqishga qaratilgan. Tadqiqotlarning qanchalik chuqurlashib borishi kartografiya, aerokosmik zondlash va geoinformatika fanlari bir-biridan shunchalik uzoqlashib borishida sezilmoqda, lekin bunday vaqtda shu 3 ta fan yaratgan grafikli tasvirlar xossalarini o’rganish muammosi yechilmasdan qolmoqda. Bunga yo’l qo’yish mumkin emas, chunki insoniyat faqat grafikli obrazlar tasvirlaridan atrof-muhitni o’rganishi, ma’lumotlar olishi, ijod qilishi va tafakkur vositasi sifatida foydalanishi mumkin.

Ushbu kurs ishini bajarish davomida siz joylashishi boyicha ikkita so’rov yaratdingiz. Birinchisida siz parklar tasviriy san’at maydoni yaqinida, ikkinchisida ajratilgan parklar joylashgan ekoregionlarni tanladingiz. Har bir izohni qo’llangandan keyin karta va atributlar jadvalini o’rganish asosida natijalarni tekshirdingiz.

Daryolar uchun buferli zonalarni barpo qildingiz. Har safar fazoviy obektlarning yangi klasslari barpo etildi. Obedineniye (Union) bilan qo’riqlanadigan xududlarni ifodalovchi fazoviy obektlarni bitta klassda buferli zonalarini kombinarladingiz.Va nihoyat, qo’riqlanadigan va rivojlanadigan nizoli xududlar, qo’riqlanadigan tabiiy xududlar va shahar tumanlarini ustma-usi qoyish uchun oxirgi qo’shimcha qadamda Peresecheniye (intersect) instrumentini qo’lladingiz.

Geoinformatika yangi yo’nalish sifatida kompyuter texnikasi va GIS-texnologiyalari asosida kundan-kunga rivojlanib bormoqda, buning natijasida yangicha qarashlar, guruhlashlar, izohlashlar, o’lchash metodlari va boshqalarning kelib chiqishi tabiiy holdir. Geoinformatikaning jadal taraqqiy etishi, fikrimizcha, aerokosmik zondlash, telekommunikasion tarmoqlar, Yer haqidagi fanlar hamda ularga yaqin bo’lgan sosial-iqtisodiy fanlarning yanada rivojlanishiga turtki bo’ladi.