Ma'lumot manbalari
GIS odatda turli xil tartibli ma'lumotlar to'plamlari bilan ishlaydi. Ular orasida an'anaviy ravishda GIS muhitiga aylantirilgan va kiritilgan va/yoki boshqa geoaxborot tizimlaridan qarz olgan kartografik, statistik, aerokosmik materiallar farqlanadi.
Ushbu materiallarga qo'shimcha ravishda, maxsus olib borilgan dala tadqiqotlari va tortishish ma'lumotlari, shuningdek, adabiy (matnli) manbalar kamroq qo'llaniladi.
Ma'lumotlar bazalarini yaratish uchun geografik xaritalarni manba manbalari sifatida ishlatish bir qator sabablarga ko'ra qulay va samaralidir. Birinchidan, kartografik manbalardan olingan atributiv xususiyatlar hududiy aloqaga ega, ikkinchidan, ular tasvirlangan maydon (hudud, suv zonasi va boshqalar) ichida hech qanday kamchilik, "oq dog'lar" mavjud emas va uchinchidan, ushbu materiallarni raqamli shaklga o'tkazish uchun ko'plab texnologiyalar mavjud.
Raqamli xaritalar dasturiy mahsulotlar bilan yaratiladi : Arclnfo, ArcView (ESRI, Inc.), Maplnfo Professional (Maplnfo Corp.),
Raqamli mekansal axborotning muhim manbai Internetga aylanadi. Internet orqali raqamli axborotni taqdim etishning ikkita yo'nalishi — ma'lumotlarni sotish (asosan navigatsiya tizimlari uchun) va o'z (odatda reklama) ma'lumotlarini joylashtirish uchun resurs sifatida ma'lumotlarni taqdim etish.
GIS uchun asosiy ma'lumot manbalaridan biri masofaviy zondlash materiallari hisoblanadi. Ular kosmik va aviatsiya bazaviy tashuvchilaridan olingan barcha ma'lumotlarni birlashtiradi va masofaviy ma'lumotlarning katta qismini tashkil qiladi.
Aerokosmik usullardan tashqari, dengiz (suv toshqini) va er osti bazasining turli usullari mavjud, jumladan, fototeodolit tortishish, seysmik, elektro -, magnit-qidiruv va er qa'rining geofizik zondlashining boshqa usullari, lateral tekshiruv gidrolokatorlari yordamida dengiz tubining gidrolizini gidroakustik tortishishlari, to'lqin tabiatining o'z yoki aks ettirilgan signalini qayd etishga asoslangan boshqa usullar.
Statistik materiallar, shuningdek, raqamli shaklga ega bo'lgan va GISDA bevosita foydalanish uchun qulay bo'lgan ma'lumotlar manbalariga ham tegishli bo'lib, ular orasida davlat statistikasini alohida ta'kidlaymiz.
Gidrologik va meteorologik ma'lumotlarni olish uchun statsionar o'lchash va kuzatish tarmoqlaridan foydalanish imkoniyati keng.
Keng materiallar davlat kadastri va ilmiy adabiyotlardan olinishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |