Geografiyasi

sharoitlar zarur: 
 -albatta bir yoki ikki yirik shahar bo’lishi kerak; 
 -uning atrofida kamida ikkita shahar va shaharchalar bo’lishi shart; 
 -markaziy  shahar  (aglomeratsiya  yadrosi)  va  yo’ldosh  manzilgohlar 
orasidagi masofa eng ko’pi ikki soatlik vaqt doirasida bo’lishi kerak; 
 -aglomeratsiya  shahar  va  shaharchalari  o’rtasida  «aholi»  aloqasi  bo’ladi, 
mayatniksimon (tebranma) migratsiya rivojlangan bo’lishi shart; 
 -yo’ldosh  shaharlarda  eng  kami  aglomeratsiya  aholisining  10  foizi 
joylashgan bo’lishi zarur va x.k. 
Ko’rinib  turibdiki,  aglomeratsiyalar  har  qanday  sharoitda  ham  vujudga 
kelavermaydi;  juda  ko’p  shaharlar  bo’lsa-yu,  ular  orasida  aglomeratsiya  tashkil 
qiluvchi markaz bo’lmasa, yoki aksincha, yirik shahar bir o’zi bo’lsa bunday holda 
aglomeratsiya shakllanmaydi. Masalan, Jizzax -u katta shahar, lekin uning atrofida 
shaharlar kam;  Navoiy  ham  deyarli  shu naqa  vaziyatda, yoki  shaxrisabz-bu  yerda 
Kitob, Yakkabog’ va boshqa  shaharlar ham mavjud, ammo  shaxrisabzning o’zini 
aglomeratsiya hosil qilish qudrati past. 
Aglomeratsiyalar  bir  markazli  (monotsentrik)  va  ko’p  markazli 
(politsentrik) bo’ladi. Farg’ona-Marg’ilon, Angren-Olmaliq aglomeratsiyalar ikki 
markazli  hisoblanadi,  Toshkent,  Samarqand,  Andijon,  Namangan,  Qarshi,  Nukus, 
Urganch va boshqa aglomeratsiyalar bitta yirik shahar atrofida vujudga kelgan. 
Aglomeratsiyalarning tashqi qiyofasi (konfiguratsiyasi) ham turlicha
3
:  
1. 
Doirasimon  
2. 
Lentasimon 
3. 
Cho’zinchoq  
4. 
Amfibiyaga o’xshash bo’ladi.  
Mоnоtsеntrik                                                Pоlitsеntrik