Geografiyasi

Geografik  taqqoslash  usuli  –  bu  usul  taqqoslanayotgan  ob’ektlar  uchun 
umumiy  va  o’ziga  xos  tomonini  ochib  beradi.  Ammo  taqqoslash  usulida  eng 
avvalo  ikki  jihatga  e’tibor  qaratish  lozim.  Birinchidan,  taqqoslanayotgan 
ob’ektlarning  katta-kichikligi,  o’z  ko’lami  jihatidan  bir-biriga  ma’lum  darajada 
teng  bo’lishi  shart.  Masalan,  Toshkent  bilan  Chust  shahrini  yoki  Ukraina 
respublikasining  xo’jaligi  bilan  Farg’ona  vodiysi  xo’jaligini  taqqoslash  ilmiy 
nuqtai-nazardan  natija  bermaydi.  Ikkinchidan,  taqqoslashda  sinxron  printsipdan 
yoki  ayni  paytda  ikkala  taqqoslanayotgan  ob’ekt  ko’rilsa,  bu  usul  unumli  va 
sermazmun bo’ladi. 
Inson geografiyasi fani tadqiqotlarida tarixiy usul keng qo’llaniladi. Mazkur 
usul ayni vaqtda barcha ijtimoiy-gumanitar fanlar tizimida va tabiiy fanlar tizimida 
ham  muhim  tadqiqot  usuli  hisoblanadi.  “Inson  geografiyasi”  fanida  tarixiy  usul 
orqali ishlab chiqarish kuchlarining turli tarixiy bosqichlarda rivojlanishi, iqtisodiy 
aloqalar,  xalqaro  mehnat  taqsimotining  rivojlanishi  va  shakllanishi,  xo’jalik  va 
aholining  hududlar  bo’yicha  joylashishi,  tabiiy  resurslarning  o’zlashtirilishi, 
hududlarning  aholi  tomonidan  o’zlashtirish  holati,  iqtisodiyot  tarmoqlarining 
rivojlanishi  va  joylashish  xususiyatlari  o’rganiladi.  Shuningdek,  tarixiy  usuldan 
ishlab  chiqarish  kuchlarini  yaqin  va  olis  istiqbolda  rivojlanish  yo’nalishlarini 
belgilashda ham foydalaniladi.