Geografiya va iqtisodiy bilim asoslari

Africanus yoki Afer - afrikalik: qora tusli, flegmatik, yirik tanali, ochiq ko’ngil, kam xarakatchan, taqdirga bo’ysinadi.

Zamonaviy irqiy klassifikatsiya ko’rinishlaridan biri I.A.Dubovga tegishli bo’lib, u 1994 yil irqiy klassifikatsiyani quyidagicha amalga oshirgan:

• 
  Tropik tur (koysan, negril’, negr, saxel’, papuas-melanez irqlari);
  
• 
  Janubiy tur (vedd, avstroloid, dravid metis, polinez metis irqlari);
  
• 
  G’arbiy tur (janubiy yevropa, shimoliy yevropa, o’rta yevropa metis, ural irqlari);
  
• 
  SHarqiy tur (mongoloid, janubiy mongoloid metis, amerika metis irqlari).
  

4.Asosiy irqlar va ularning geografik tarqalishi. Irqlar quyidagi turlarga bo’linadi:

• 
  Asosiy irq;
  
• 
  O’tish (oraliq) irq;
  
• 
  Aralash irq.
  

Asosiy irq – ilk tarixiy davrlarda irqlar kelib chiqish markazlaridan keng miqyosda asosan dunyoning barcha qismlarida keng tarqalgan populyatsiyalar uyushmasi. Katta yevropoid irqi, katta mongoloid irqi, katta negroid irqi hamda kichik avstroloid irqi asosiy irq ko’rinishlari bo’lib hisoblanadi.

Och tusli teri, to’lqinsimon yoki tekis, yumshoq soch, ko’z rangining keng spektrliligi, qirra burun, yupqa va o’rta lab Katta yevropoid irqining asosiy belgilari bo’lib hisoblanadi. Bu irq vakillari asosan yer yuzining barcha mintaqalarida tarqalgan. Katta yevropoid irqi uchta guruhga bo’linadi:

1. 
   SHimoliy irqiy guruh.
   

2. Oraliq irqiy guruh.

3. Janubiy irqiy guruh.

Asosan Osiyo va Amerika mintaqalarida istiqomat qiluvchi Katta mongoloid irqi vakillari jigarrang tusli teri, tekis, qattiq to’q tusli soch, ko’zning to’q tusli ko’rinishlari, qirra yoki o’rta yapasqi burun, ko’z usti qobig’ining ajralib turishi, ensa sohasining kengayganligi bilan ajralib turadi. Katta mongoloid irqi ikki guruhga ajraladi:

1. 
   Osiyo mongoloidlari.
   
2. 
   Amerika mongoloidlari.
   

O’z navbatida Osiyo mogoloidlarining kontinental va Tinchokeanbo’yi kichik guruhchalari mavjud.

Qora tusli teri, tekis, qattiq, jingalak qora tusli soch, ko’zning to’q tusli ko’rinishlari, jag’ sing ajralib chiqqanligi, yapaloq burun, do’rdoq labga ega bo’lgan Katta Negroid irqi vakillari asosan Afrika va Amerika mintaqalarida istiqomat qiladilar. Mazkur irqiy ko’rinishning negrlar, negrillar hamda bushmenlar va gotentotlar kichik guruhchalari mavjud.

Asosan Avstraliya va Okeaniyada tarqalgan Kichik Avstroloid irqi to’q tusli teri, yapaloq burun, do’rdoq labga ega bo’lib, quyidagi kichik guruhchalardan tashkil topgan:

1. 
   Avstraliya aborigenlari.
   
2. 
   Papuaslar va melaneziyaliklar.
   

3. Negritoslar.