Geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya kafedrasi

Suvning faol reaksiyasi
Suvning faol reaksiyasi suvdagi karbonatlarning miqdori bilan xarakterlanadi.Buni tushunish uchun quyidagi fikrlarni ko’rib chiqamiz. Suv – kuchsiz amfoter elektrolit. Suvning dissosiasiyalanish tenglamasi:
H₂O↔H⁺+O^–
Bu tenglamadan suvda H⁺ vodorod ionlarining va OH^- gidroksil ionlarining konsentratsiyalari bir xil ekanligi kelib chiqadi. 25ºS da ga teng ekanligi aniqlangan.
Vodorod ionlari va gidroksil ionlarining konsentratsiyalarining ko’paytmasiga suvning ionli ko’paytmasi deyiladi va bilan belgilanadi.
– doimiy kattalik va 25ºS da
ga teng bo’ladi.
Elektrolitlarning suyultirilgan suvdagi eritmalarida xuddi suvdagidek, [H⁺] ionlari va [OH^-] ionlarining konsentratsiyalarining ko’paytmasi ayni shu haroratda o’zgarmas kattalikdir.
Suvning ionli ko’paytmasi suvli eritmadagi agar [OH^-] ionlarining konsentratsiyalari aniq bo’lsa, [H⁺] ionlarining konsentratsiyalarini va aksincha hisoblash imkoniyatini beradi.
Har qanday suvli eritma muhitini undagi [H⁺] va [OH^-] ionlarining konsentratsiyalari tavsiflaydi.
Bu ionlarning konsentratsiyalarining nisbatlari bo’yicha uch xil muhit farqlanadi. Bular,

1. 
   Kislotali;
   
2. 
   Neytral;
   
3. 
   Ishqoriy.
   

Kislotali muhit – bu muhitda [H⁺] ionlarining konsentratsiyasi [OH^-] ionlarining konsentratsiyasidan katta bo’ladi.

Neytral muhit – bu muhitda [H⁺] va [OH^-] ionlari konsentratsiyalari bir xil bo’lgan muhitdir.

Ishqoriy muhit – bu muhitda [H⁺] ionlarining konsentratsiyasi [OH^-] ionlarining konsentratsiyasidan kichik bo’ladi.

Ammo, suvli eritmalarda muhitni xarakterlash uchun undagi vodorod yoki gidroksil ionlarining konsentratsiyalari qiymatlaridan foydalanmasdan vodorod ko’rsatkich pH deb nomlanadigan kattalikdan foydalaniladi.