Geografiya

12-jadval

Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar bo‘yicha etishtirilgan yalpi paxta hosili

Ma’muriy birliklar	Etishtirilgan yalpi paxta hosili (ming tonna hisobida)
Qoraqalpog‘iston Respublikasi	337
Viloyatlar:
Andijon	392
Buxoro	456
Jizzax	333
Qashqadaryo	440
Navoiy	122
Namangan	364
Samarqand	332
Surxondaryo	498
Sirdaryo	393
Toshkent	370
Farg‘ona	506
Xorazm	365
O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha	4858

Bu erda ham kartogramma usuli bilan mavzuli karta tuzish-da qo‘llaniladigan tayyor kartografik asosdan foydalanamiz.

Kartodiagramma usulida voqea-hodisalarning miqdor jihatdan tarqalishi diagrammalar yordamida beriladi. Bu ham kartogrammaga o‘xshab statistik usul bo‘lganligi uchun ma’muriy chegaralarga asoslanadi. Etishtirgan yalpi paxta hosilini kartaga tushirishda geometrik belgilardan foydalaniladi hamda masshtab asosi belgilanib, u legendada qayd etiladi. Masalan, doira shakli olinsa, 1 mm radiusning qiymati, kvadrat olinsa 1mm² ning qiymati; to‘rtburchak (ustun) olinsa, 1 mm vertikal-ning qiymati belgilanadi. Bu masshtab asosi, deb yuritiladi.

Hisoblab chiqilgan qiymatlar asosida chizilgan karto-diagramma shakllari viloyat markazining yaqiniga qo‘yilgani ma’qul. Masshtab asosini tanlaganda ko‘rsatkichlarning eng yuqorisi bilan eng pastini hisobga olish kerak. Eng katta shakl viloyat chegarasidan chiqib ketmasligi, eng kami o‘qilmay qolmas-ligi zarur. Ustunning yo‘g‘onligi kartalarimizda 3 mm bo‘lishi etarli. Bizning misolimizda 1 mm vertikal ustunning qiymati 50 000 tonna paxtaga teng deb olsak, eng ko‘p paxta etishtirgan Farg‘ona viloyati 10,1 mm bo‘lsa, eng kam paxta etishtirgan Navoiy viloyati 2,2 mm uzunlikda tasvirlanar ekan. Ustunning ichini rang bilan, oq-qora rangli kartada esa qora tush bilan bo‘yab qo‘yilsa bo‘ladi.

Ko‘pincha kartogramma bilan kartodiagramma birga qo‘shib tasvirlanadi. Bunda kartaning mazmuni ko‘payadi va kartada bo‘sh joy qolmaydi, bu mavzu topshiriqlarini