Sana
Sinf
5 “A”
5 “B”
5 “V”
Fan: Geografiya.
Mavzu: Yer toshqobig‘ining boyliklari
Darsning maqsadi:
1. Ta’limiy maqsad: O`quvchilarga – fanning maqsad va vazifalari, nimalarni o`rganishi haqida, uning
yo`nalishlari haqida ma`lumot berish.
2. Tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarda do’stona munosabatlarni shakllantirish, dunyoda ro’y berayotgan
voqealarga o’z munosabatini bildirish va fikrlash qobiliyatini shakllantirish.
3. Rivojlantiruvchi maqsadi: O’quvchilarga yangi bilim berish, mavzu bo’yicha tushuncha tasavvurga ega
bo’lish, mustaqil fikrlashga o’rgatish va dunyoqarashini rivojlantirish.
Tayanch kompetensiya elementlari:
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: A2 geografik adabiyotlardan samarali foydalana olish,
ular asosida mavzuli axborotlarni tayyorlay olish, ommaviy axborot vositalari hamda Internet-
saytlardan geografik mazmunga ega bo‘lgan ma’lumotlarni topa olish va ularni tahlil qila olish.
O’z o’zini rivojlantirish kompetensiyasi: A2 to‘garakda, kutubxonada, uyda mustaqil o‘rganish
orqali bilimini oshirib borish, sportning yoshiga mos turi bilan shug‘ullanish, o‘zini tuta olish,
to‘g‘riso‘z bo‘lish, o‘zining xatosini tushunish.
Milliy va umummadaniy kompetensiasi: A2 umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli
bo‘lish, geografik sayohat va kashfiyotlar tarixini insoniyat tarixining ajralmas qismi sifatida idrok
etish, o‘zi yashaydigan o‘lkaning tabiati, tarixiy obidalari haqida aytib bera olish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: A2 jamiyatda bo‘layotgan voqea, hodisa va jarayonlarga
daxldorlikni his etish va ularda faol ishtirok eta olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar:
FK1-tabiiy, ijtimoiy-iqtisodiy jarayon hamda hodisalarni kuzatish, aniqlash, tushunish va
tushuntirish kompetensiyasi;
FK2- geografik obyektlar, joy nomlarini to‘g‘ri qo‘llay olish kompetensiyasi;
FK3-globus, geografik atlas va xaritalardan amaliyotda foydalana olish kompetensiyasi;
FK4-tabiatni muhofaza qilish va ekologik madaniyat kompetensiyasi.
Dars turi:
Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
Darsda qo’llaniladigan metodlar: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash
Dars jihozi:
Darslik ,ko’rgazmali qurollar, Globus, dunyo tabiiy kartasi, atlasi, yozuvsiz xaritasi,
jadvallar, tarqatma materiallar
№
Dars taqsimoti
Daqiqa
1
Darsni tashkil qilish jarayoni
2 daqiqa
2
O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash
jarayoni
10 daqiqa
3
Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni
20 daqiqa
4
Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar
bajarish jarayoni
8 daqiqa
5
Darsga yakun yasash, baholash metodlari
3 daqiqa
6
Uyga vazifa berish
2 daqiqa
Jami:
45 daqiqa
Darsning borishi
I. Tashkiliy qism
a) O’quvchilar bilan salomlashish.
b) Sinf xonasining darsga tayyorligini kuzatish.
d) O’quvchilar davomatini aniqlash.
II. O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash:
Uyga vazifani so`rab baholash:
a) og`zaki so`rov b) daftarni tekshirish v) tarqatma materiallar orqali.
III. Yangi mavzu bayoni.
Yerning yoqilg‘i boyliklari. Yoqilg‘i boyliklari asosan torf, ko‘mir, neft va gazdan iborat.
Torf botqoqliklarda o‘simlik qoldiqlaridan hosil bo‘ladi. Hozirgi vaqtda torf kam
ishlatiladi. Uning o‘rniga ko‘ mir, neft, gaz tobora ko‘proq yoqilayapti.
ko‘mir ham o‘simlik qoldiqlaridan hosil bo‘ladi. Agar ko‘mirni sindirib, diqqat bilan
qarasangiz, unda qadimda o‘sgan o‘simliklar barglarining izlarini ko‘rasiz. Ko‘mir
toshko‘mir va qo‘ng‘ir ko‘mir deb ataluvchi ikki turga bo‘linadi. Toshko‘mir qattiq
va yalti roq bo‘lib, yonganda juda ko‘p issiqlik beradi. Qo‘ng‘ir ko‘mir nis ba tan kamroq
issiqlik tarqatadi. O‘zbekistondagi Ohangaron koni ko‘miri qo‘ng‘ir ko‘mir hisoblanadi.
Neft va gaz konlari ham cho‘-kindi jinslar orasida bo‘ladi. Ular ko‘pincha birga
uchraydi. Neft va gaz Antarktidadan boshqa ham ma materiklardan qazib chiqariladi.
Neft va gaz dengiz sayozligida ko‘p bo‘ladi Rudali mineral boyliklarga temir rudalari va
rangli metall rudalari kiradi. Qayta ishlangan rudalardan temir, mis, aluminiy, qo‘rg‘o
shin, rux ajratib olinadi. Qimmatbaho hisoblangan — oltinva kumush rangli metallar
guruhiga kiradi. Deyarli barcha rudalar Yerning qi zib yotgan chuqur qismida hosil
bo‘ladi.Rudamas foydali qazilmalar ham Yer bag‘rida ko‘plab uchraydi. Ular qatlam-
qatlam bo‘lib yotadi. Ba’zan bunday qatlamlar ning qalinligi bir necha o‘nlab metrga
yetadi. Bunday foydali qazilmalar orasida eng muhimi osh tuzidir. U tozalanib,
maydalanib ovqatga va har xil tuzlamalarga ishlatiladi. Rudamas foydali qazilma
lardan qimmatbaho va kerakli mineral o‘g‘itlar ham olinadi. Kaliyli, fosforli va azotli
minerallar o‘g‘it ishlab chiqarishda katta o‘rin tutadi. Ko‘p
tog‘ jinslaridan qurilish materiallari sifatida foydalaniladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash, savol-javob o’tkazish: Savol-javob va mavzuning
asosiy mazmunini takrorlash orqali amalga oshiriladi.
1.Yerning mineral boyliklari qanday guruhlarga bo‘linadi?
2.O‘zbekistonda yoqilg‘i foydali qazilmalarning qanday konlari bor?
V. Darsga yakun yasash, baholash jarayoni:
O‘qituvchi o‘quvchilar bajargan yozma va og‘zaki javoblar uchun qo’yilgan baholarni
e’lon qiladi va yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi.
VI . Uyga vazifa berish: Mavzuni o`qib o`rganib kelish __________________
O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _______ ______________.
(imzo)
