Geografiya kafedrasi

Ichki turizm
. Agar turist o‘z yashab turgan mamlakat hududdan chiqmasdan sayohat qilsa, 
turizmning bunday shakliga ichki turizm deb ataladi. Bunday turistlar uchun viza kerak emas, 

---

10 
o‘zining milliy pulidan foydalanadi. Ayrim ma‘lumotlarga qaraganda turistik sayohatlarga 
chiqishning 90%i ichki turizmga to‘g‘ri keladi. Ichki turizmning rivojlanishi har bir mamlakatda 
turistik resurslardan foydalanish, turizm infra tuzilmalarini rivojlantirish, turizm bo‘yicha 
mutaxassis kadrlar tayyorlash imkoniyatini beradi. 
Keyingi yillarda xalqaro turizm bilan ichki turizm orasida bir-biriga yaqinlashuv yuz 
bermoqda. 1985 yil iyun oyida Yevropa davlatlarining bir guruhi Gollandiya, Bel‘giya, 
Germaniya, Frantsiya, Lyuksenburg, Italiya kabi davlatlarning hukumat boshliqlari Shengel 
hamkorligiga imzo chekdilar. Keyingi yillarda Yevropa davlatlarining 12 tasida yagana pul 
muomalasi «Evro»ga ega bo‘ldilar. Bu esa Ushbu mamlakatlarning barchasida pul, tovar va 
turistlarning erkin harakat qilish imkoniyatini beradi. Ushbu davlatlarda yagona viza siyosati 
amalga oshirildi. Bu esa Yevropaga turistlar oqimining ko‘plab kelishi va ularning viza uchun 
mablag‘ va vaqt sarflanmasligiga olib keldi. 
Xalqaro turizm
. Turistlarning bir mamlakatdan baoshqa mamlakatga tomosha qilishga, 
ko‘rishga, dam olishga, davolanishga borishidir. Xorijiy mamlakatlarga pul ishlab kelish uchun 
borish turizmga kirmaydi. Agar turist bir mamlakatdan ikkinchi mamlakatga kamida 24 soat 
tursa, bunday kishilar turist hisoblanadi. 
Xorijiy davlatlarga sayohatga chiqishdan oldin sayohatga chiqayotgan kishilar uchun viza 
ochiladi, ular tibbiyot ko‘rigidan o‘tkaziladi, milliy pul, xorijiy mamlkat puliga almashtiriladi. 
Bunday ishlarning amalga oshirilishi eng avvalo aholini noqonuniy migratsiyasiga, xalqaro 
terrorChilikka harakati, narkotik moda va fohishabozlikka qarshi kurash uchun amalga 
oshiriladi. 
Xalqaro turizmning ikkinchi o‘ziga xos xususiyati yana shundan iboratki, xalqaro turizm 
mamlakat iqtisodiyotiga katta ta‘sir ko‘rsatadi. Chet ellik turistlarning tavar va turizm xizmatlari 
uchun to‘lovlar mamlakatga val‘yuta tushumining ortishiga olib keladi. SHu sababli xalqaro 
turizm faol turizm deyiladi. Shu bilan birga turistlarni eksport qiluvchi mamlakatlarda pulning 
bir qismi turistlar bilan chiqib ketadi. Shu sababli faqat turistlarni eksport qiluvchi 
mamlakatlardagi turizm passiv turizm deyiladi.
Xalqaro turizmda qatnashuvchi turistlarning 65 foizi Yevropa mamlakatlariga, 29 foizi 
Amerikaga, 15 foizi boshqa mamlakatlarga to‘g‘ri keladi. 
Kelish turizmi- biror mamlakatga turistlarning kelishi.
Ketish turizmi- biror mamlakatdan turistlarning ketishi.
Rekreatsiya turizmi-turistlarning o‘z yurti yoki biror bir mamlakatga dam olishi uchun 
borishidir. Ispaniya, Italiya, Frantsiya va Avstriyaga boruvchi turistlar ko‘proq dam olish uchun 
boradilar.