42
5
Rossiya Federatsiyasi
21169000
+ 14.5
6
Germaniya
18983000
+ 10.9
7
Pol‘sha
17400000
- 3.1
8
Avstriya
18818000
+ 2.0
9
Vengriya
15571000
+ 8.1
10
Gretsiya
12500000
+ 2.8
11
Portugaliya
12000000
+ 3.2
12
Shvedsariya
11400000
+ 6.5
13
Niderlandiya
10200000
+ 3.2
14
Turkiya
9623000
+ 39.6
15
Irlandiya
6720000
+ 5.0
MANBA: Butun jahon turizm tashkiloti.
Ichki turizmdagi aylanmalar va nemis xalqining xorijda sarflagan valyuta mablag‘lari
miqdori 158 mlrd. Doych markani tashkil etmoqda. SHuning uchun ham.
Germaniya aholisi
xalqaro sayohat almashinishida eng ko‘p sof valyuta yetkazib beruvchi manba hisoblanadi.
Ularning xorijiy sayohatlar uchun sarf harajatlari shaxsiy iste‘molning 4.2%ni tashkil etadi.
Nemis turistlarining xorijda qiladigan harajatlari miqdori 2000 yil 47.6 mlrd. AQSH dollarini
tashkil etib. yana bir bor rekord darajasiga yetdi. Turizmning kon‘yunkturasining ijobiy tomonga
o‘zgarishining yana bir sababi yakka xoldagi sayohatga nisbatan pekij turlar
raqobatbardoshligining oshib borishidir. Bunga sabab mijozga yo‘naltirilgan
narx-xizmat
munosabatining ustunligi. qisqa muddatli davomiylik. qulaylik. tavakkalChilikning kamligi
hamda kuchli va sifatli xizmatni kafolatlovchi firmalar orqali farqli strategiyalarning ishlab
chiqilganligi. deb hisoblanmoqda. Bu rivojlanish deyarli barcha
Yevropa bozorlarida tashkil
etiladigan sayohatlar salmog‘ining umumiy turizm bozorida ortishi bilan ko‘zga tashlandi.
Masalan. 1980 yili nemislarning deyarli chorak qismi tashkiliy ravishda sayohatga chiqqan
bo‘lsa. 2000 yil esa ularning soni deyarli 2 marotaba ortdi. 1980 yili 26%ni tashkil etgan bo‘lsa.
2000 yilga kelib 50%ni tashkil etdi. Hozirgi kunda Yevropa mintaqasi zamonaviy turistik
markazlardan biri bo‘lib hisoblanadi.
Evropa mintaqasi har galgidan 2000 yil ham turizm industriyasining
yulduzi sifatida
maydonga chiqdi. Asosan. Germaniyadagi EKSPO – 2000 ko‘rgazmasining tashkil etilishi va
Italiyadagi Vatikan yubileyi Xalqaro turistlarni yana bir bor bu hududga jalb qildi. Sharqiy
Yevropaning yangi taraqqiy etayotgan mamlakatlarida ham biroz rivojlanish kuzatildi. Kosovada
avjiga chiqqan urush va mamlakat iqtisodiyotiga ko‘pgina talofatlar keltirgan tabiiy ofatlar.
turistik harakatlarni chegaralab qo‘ygandi. Yevropaning Shimoliy
hududlarida havoning
sovuqligiga qaramasdan. u yerlarga turistlarning qiziqishi oxirgi yillarda yanada ortdi. jumladan.
Ispaniyada (+19%). Finlandiyada (+10%) va Estoniyada (+15.8%)ga o‘sish kuzatildi. Buyuk
Britaniyada esa turizm harakatlarida kamayish kuzatildi. Ispaniya o‘zining turizm statistikasini
qaytadan ishlab chiqqanligi bois ma‘lumot to‘plash. uni qayta ishlash uslubiyatini o‘zgartirib.
oldingi yillarga nisbatan keluvchilar soni ortganligini yana bir bor isbotladi.
Butun jahon turizm tashkiloti ma‘lumoti bo‘yicha. 2000 yilda Yevropa mintaqasiga 300
mln.dan ortiq turistlar tashrif buyurgan.
Ayniqsa bu ko‘rsatgich Turkiya. Irlandiya. Vengriya. Shvedsariya. Germaniya. Rossiya.
Italiya mamlakatlarida o‘tgan yillarga nisbatan yuqori bo‘lgan. Yevropa mintaqasi bo‘yicha eng
ko‘p turistik tashriflar Frantsiya (75580000). Ispaniya (47898000). Italiya (41181000)
mamlakatlariga to‘g‘ri keladi. 2000 yilda jahon bo‘yicha turizm daromadlari 477 mln. AQSH
dollarini tashkil qilgan bo‘lsa. shundan 234.5 mlrd. dollari Yevropa
mintaqasi mamlakatlari
daromadlariga to‘g‘ri keladi. Jahon turizmi daromadlarining salkam 50%i Yevropa
mamlakatlariga to‘g‘ri keladi.
Yevropa mintaqasi mamalakatlariga xalqaro turistik tashriflar 2001 yilga nisbatan 2002
yilda 2.3% ga ko‘paygan. Xalqaro turizm daromadlari 6.5% ga o‘sgan. 240.4 mlrd. AQSH
43
2-jadval
2002 yil Yevropa mintaqasiga qilingan tashriflar va xalqaro turizmdan kelib tushgan tushum
№
Turistlarni qabul
qiluvchi asosiy
mamlakatlar
Qator
1
Xalqaro turistik tashriflar
Xalqaro turizmdan kelib tushgan tushum miqdori
2002
o‘zgarishi%
ulushi%
2002
2002 mlrd.
AQSH dol.
o‘zgarishi%
ulushi%
2002
2001/2000 2002/2001
2001/2000
2002/2001
1.
Frantsiya
TF
77.012
-2.6
2.4
19.3
32.329
-2.5
7.8
13.4
2.
Ispaniya
TF
51.748
4.6
3.3
12.9
33.609
4.5
2.2
14.0
3.
Italiya
TF
39.799
-3.9
0.6
10.0
26.915
-6.2
4.3
11.2
4.
Buyuk Britaniya
VF
24.180
-9.4
5.9
6.0
17.591
-16.7
8.0
7.3
5.
Avstriya
TSE
18.611
1.1
2.4
4.7
11.237
1.9
11.1
4.7
6.
Germaniya
TSE
17.969
-5.9
0.6
4.5
19.158
-0.3
4.0
8.0
7.
Vengriya
VF/2
15.870
-1.5
3.5
4.0
3.273
9.4
-13.2
1.4
8.
Gretsiya
TF
14.180
7.3
0.9
3.5
9.741
2.4
3.1
4.1
9.
Pol‘sha
TF
13.980
-13.8
-6.8
3.5
4.500
-21.1
-6.5
1.9
10. Turkiya
TF
12.782
12.5
18.5
3.2
9.010
-3.3
22.0
3.7
11. Portugaliya
ITF
11.666
0.6
-4.1
2.9
5.919
4.2
7.5
2.5
12. Shvedsariya
TF
10.000
-1.8
-7.4
2.5
7.628
-3.5
4.4
3.2
13. Niderlandiya
TSE
9.595
-5.0
1.0
2.4
7.706
-6.8
14.6
3.2
14. Rossiya fed.
TF
7.943
5.3
7.3
2.0
4.188
3.8
17.6
1.7
15.
Xorvatiya
TSE
6.944
12.2
6.1
1.7
3.811
20.9
14.3
1.6
16. Bel‘giya
TSE
6.724
-0.1
4.2
1.7
6.892
4.7
-0.2
2.9
17. Irlandiya
TF
6.476
-4.4
1.9
1.6
3.089
7.0
10.7
1.3
18. Ukraina
TF
6.326
31.4
9.2
1.6
2.992
23.5
9.8
1.2
19. Evropa bo‘yicha
399.759
-0.5
2.3
100
240.490
-1.7
6.5
100
MANBA: Butun jahon turizm tashkiloti (BTT) (Ma’lumotlar BTT tomonidan 2003 yil sentyabrda yig’ilgan).
1
Qatorlar-TF: CHegaradagi xalqaro turistik qabul (bir kunlik tashriflarni hisobga olmaganda).
VF – CHegaradagi xalqaro turistik qabul (bir kunlik tashriflarni va turistlarni hisobga olgan holda).
TCE-Guruh bo‘lib joylashish joylardagi xalqaro turistik qabul
45
dollarini tashkil etgan. har bir xorijiy tashrif o‘rtacha 600 AQSH dollariga to‘g‘ri kelgan.
Xalqaro turistik tashriflar bo‘yicha 2002 yilda Turkiya 18.5%.
Rossiya Federatsiyasi
7.3%. Ukraina 9.2%. Xarvatiya 6.1%. Buyuk Britaniya 5.9%. Bel‘giya 4.2% ga oldingi yillarga
nisbatan tashriflar miqdori ko‘paygan. Pol‘sha – 6.8%. Shvedsariya-7.4%. Portugaliya – 4.1% ga
Xalqaro turistik tashriflar soni 2001 yilga nisbatan kamaygan.
Xalqaro turizmdan tushgan daromadlar miqdori bo‘yicha Turkiya 22.0%. Rossiya
Federatsiyasi 17.6%. Xarvatiya 14.3%. Niderlandiya 14.6%. Avstriya 11.1%. Irlandiya 10.7%.
Buyuk Britaniya 8.0%. Ukraina 9.8%. Frantsiya 7.8%. Portugaliya 7.5%. 2001 yilga nisbatan
o‘sish kuzatilgan. Lekin Vengriya 13.2%. Pol‘sha 6.5%. Bel‘giya 0.2%
ga mamlakatlarida
pasayish kuzatilgan. Ispaniya 22%. Italiya 4.4%. Germaniya 4.0%. Gretsiya 3.1%. Shvedsariya
4.4% mamlakatlarida Yevropa mintaqasining o‘rtacha o‘sish sur‘atidan. (6.5%) bu
mamlakatlarda o‘sish sur‘atlari past bo‘lgan.
Do'stlaringiz bilan baham: