Geografiya kafedrasi

 
Kanada davlatining turizmi
Kanada Shimoliy Amerikada joylashgan davlat bo‘lib. hududining kattaligi jihatidan 
Rossiyadan keyingi o‘rinda turadi. Aholisi 29.0 million kishi. Eng yirik shaharlari Ottava. 
Monreal. Vankuver. Toronto. Aholisining asosiy qismi Yevropadan ko‘chib kelganlarning 
ajdodi bo‘lib. anglo – kanadaliklar umumiy aholining 40% ni tashkil etadi. Franko – 
Kanadaliklar aholining 27%ni. etnik guruhlar 33% ni. tub xalq xindular 390 ming kishini. 
eskimoslar esa 28 ming kishini tashkil qiladi. Rasmiy tili ingliz va frantsuz tillari. Kanada 
iqtisodiy jihatdan jahonning eng yuksak rivojlangan mamlakatlari qatoriga kiradi. Yalpi milliy 
mahsulotning hajmi bo‘yicha sanoati rivojlangan davlatlar ichida mustahkam yettinchi o‘rinni 
egallaydi. «Katta yettilik»lar guruhiga kiradi. Kanadada Temir yo‘llar. avtomobil‘ yo‘llar 
nihoyatda rivojlangan. Asosiy portlari: Galifaks. Kvebek. Sent–Djons. Vankuver. Tander–Bey. 
Toronto.
Kanada davlati ikkinchi jahon urishidan keyin turizm industriyasi bilan jiddiy 
shug‘ullana boshladi. Bular sayohat. turizm. sport va faol dam olish. san‘at va madaniyat ushbu 
yo‘nalishlarning har birida davlat tomonidan ta‘sis etilgan. agentliklar u yoki bu ma‘suliyatni 
zimmasiga olgan holda faoliyat olib boradilar. Ular bir – birlariga yordam beradilar va bir – 
birlari bilan ma‘lum bir majburiyatlar asosida ish olib boradilar.
Urushdan keyingi o‘n yilliklarda Kanada hukumati mamlakat ichki zahiralarini birinchi 
navbatdagi vazifalarini bajarish uchun o‘z imkoniyatlarini ishga solib bir qator umum- xalq 
madaniy tadbirlarini ta‘sis qildilar. 1950 yillar jismoniy tarbiyaga. 60-yillarda yoshlar bilan 
ishlash va ularni muxofazasi qilishga. 70–yillarda madaniyat va madaniyatlararo muloqotlar. 
1980-1990–yillarda yuqoridagi mavzularni birlashtiruvchi oila va nikoh mavzulariga e‘tibor 
qaratilib. bir qancha dasturlar hayotga tadbiq etildi.
Kanadada bir qancha katta ko‘ngil ochar milliy parklar va 20 dan ortiq milliy – tarixiy 
parklar va manzillar bunyod etilgan. Kanadaning turizm industriyasi AQSH turizmini eslatadi. 
Turistlar uchun Ontario va Kvebek. Alberto va Britaniya Kolumbiyasi yuqori mavqega ega. 
AQSH turizm bozorining 18.9 millionini kanadaliklar tashkil qiladi. Kanadalik turistlar AQSH 
ning janubiy hududida joylashgan yozgi va qishki kurortlariga. Meksika va Karib orollariga
ko‘proq qiziqishadi. Yevropa va Buyuk Britaniyaga Kanadaliklar asosan qarindosh va do‘stlarini 
ko‘rish uchun boradilar. bu kanadaliklarning 38%i dan ko‘prog‘ini tashkil qiladi. Kanadada 
xalqaro turizmida chet el turistlarining kelishi 1990 yillargacha turg‘un holatda bo‘lgan. 1990–
2000 yilarda chet ellik turistlar tashrifida bir muncha o‘sish kuzatilgan.
2001–2002 yillarda esa sezilarli darajada kamayish kuzatilgan. Masalan. 2001 yilda 
2000 yilga nisbatan 7.5%ga. 2002 yilda 2001 yilga nisbatan 3.3%ga kamayish kuzatilgan. 
Xalqaro turizmdan kelib tushadigan tushimlar miqdori ham 2001 yilda 12.0%ga. 2002 yilda esa 
10%ga pasayganligi kuzatilgan. AQSHdan keladigan turistlar soni ham yiliga 12.7 milliondan 
11.8 millionga tushgan. Osiyo va boshqa mintaqalardan tashrif buyuruvchi xorijiy turistlar soni 
sezilarli darajada kamaygan. Kanada turizm bozorini asosan Buyuk Britaniya. Frantsiya va 
AQSH mamlakatlari ta‘minlaydi.
Kanada mamlakati xalqaro turizm harakatlarining iqtisodiy tahlili natijalarini 
ko‘rsatishicha. jahon bo‘yicha turistik tashriflarning 2.8%i. Amerika mintaqasi bo‘yicha 17.4% 
Kanada mamlakatiga to‘g‘ri keladi. 2001 yilga nisbatan 2002 yilda xorijiy turistlar tashrifi 1.9% 
ga ko‘paygan.

---

71 
Xalqaro turizm tushimlari bo‘yicha jahon turizm daromadlarining 2.0%i. Amerika 
mintaqasi tushumlari bo‘yicha 8.4% ni tashkil qilgan.
2001 yilga nisbatan 2002 yilda daromadlar miqdori 10.0% ga pasayganligi kuzatilgan. 
Kanada mamlakatida har bir xorijiy tashrif 557 AQSH dollarini tashkil qilgan. bu 
ko‘rsatkich Amerika mintaqasi bo‘yicha 995 AQSH dollarni. Amerika Qo‘shma SHtatlarida esa 
1588 dollarni tashkil etgan. Kanada YaMMning hajmi 646 mlrd. AQSH dollari. jon boshiga 
hisoblaganda 23870 AQSH dollarini tashkil etadi. YaMMning 6.4%ni xalqaro turizm tushimlari 
tashkil qiladi.
Kanada mustaqil O‘zbekiston respublikasini birinchilar qatorida 1991 yil 1–dekabrda 
tan oldi va 1992 yil 7–apreldan diplomatik munosabatlar o‘rnatildi. O‘zbekiston va Kanada 
o‘rtasida siyosiy. iqtisodiy va madaniy sohalarda hamkorlik shartnomalari mavjud.