|
Osnovnыe stranы obespechivayuщie turistskie potoki R.Uz
№
Stranы
2001 g.
2002 g.
2003 g.
2004 g.
1
Yaponiya
6139
1797
709
1794
2
Angliya
3789
2820
492
674
1
Ушбу књрсаткич 1950 йилда 25,3, 1960 йилда 71,2, 1965 да -113,9 ва 1970 йилда 169,0 млн кишига тенг бњлган
(Мироненко,Твердохлебов, 1981, б.29)
128
3
Germaniya
9815
7057
1328
2287
4
SSHA
9577
4976
1613
3197
5
Italiya
1422
493
570
825
6
Frantsiya
3418
2075
871
1336
7
Iran
5408
4341
3446
3988
8
Yujnaya Koreya
4197
2249
350
281
9
Turtsiya
6401
9401
4140
5303
10
Indiya
3271
1094
458
353
11
Izrail
4303
1835
379
581
Osnovnыe stranы obespechivayuщie turistskie potoki R.Uz
№
Stranы
2001 g.
2002 g.
2003 g.
2004 g.
1
Yaponiya
6139
1797
709
1794
2
Angliya
3789
2820
492
674
3
Germaniya
9815
7057
1328
2287
4
SSHA
9577
4976
1613
3197
5
Italiya
1422
493
570
825
6
Frantsiya
3418
2075
871
1336
7
Iran
5408
4341
3446
3988
8
Yujnaya Koreya
4197
2249
350
281
9
Turtsiya
6401
9401
4140
5303
10
Indiya
3271
1094
458
353
11
Izrail
4303
1835
379
581
Okazaniya turistskix uslug, kolichestvo turistov i doxodov po
NK «Uzbekturizm»
Godы
Kolichestva turistov
tыs. chelovek
Poluchennыe daxodы ot turizma po NK
«Uzbekturizm»
tыs. dollarov
1993
92,0
5000
1994
60,9
7364
1995
92,0
8000
1996
173,8
14493
1997
252,9
18836
1998
272,0
20980
1999
274,0
25525
2000
278,0
27295
2001
231,4
22215
2002
196,7
21546
2003
230,4
23581
2004
262,7
28020
2005
241,9
28134
2006
273,2
42801
2007
343,5
51133,4
2008
370,1
62812,7
Okazaniya turistskix uslug, kolichestvo turistov i doxodov po
NK «Uzbekturizm»
Godы
Kolichestva turistov
tыs. chelovek
Poluchennыe daxodы ot turizma po NK
«Uzbekturizm»
tыs. dollarov
1993
92,0
5000
1994
60,9
7364
1995
92,0
8000
129
1996
173,8
14493
1997
252,9
18836
1998
272,0
20980
1999
274,0
25525
2000
278,0
27295
2001
231,4
22215
2002
196,7
21546
2003
230,4
23581
2004
262,7
28020
2005
241,9
28134
2006
273,2
42801
2007
343,5
51133,4
2008
370,1
62812,7
Okazanie turistskie uslugi inostrannыx turistov po
NK «Uzbekturizm
Pokazateli
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
1995
Kolichestva
pribыvshix
inostrannыx
turistov
(tыs. chelovek)
278,0
231,0 196,7 230,4 262,8 241,9 273,2 343,5 370,1
92,0
Protsent s
otnoshenie za
predыduщix
godov
101,4
83,1
85,1
171,3 114,0
90,4 112,9 125,7 107,7 151,1
Okazanie turistskie uslugi inostrannыx turistov po
NK «Uzbekturizm
Pokazateli
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
1995
Kolichestva
pribыvshix
inostrannыx
turistov
(tыs. chelovek)
278,0
231,0 196,7 230,4 262,8 241,9 273,2 343,5 370,1
92,0
Protsent s
otnoshenie za
predыduщix
godov
101,4
83,1
85,1
171,3 114,0
90,4 112,9 125,7 107,7 151,1
O’zbekistonni turistik rayonlashtirish
.
Boshqa geografik fanlar kabi turizm geografiyasida ham rayonlashtirish katta ahamiyatga
ega. Biroq, ta‘kidlash lozimki, turistik va umuman rekreatsion rayonlashtirishning nazariy va
metodik muammolari uzil-kesil yechilmagan. Ayniqsa ushbu rayonlarning klassifikatsiyasi va
tiplari, ularning hududiy rekreatsion (turistik) tizim yoki majmualar bilan munosabati to‘g‘risida
yagona kelishilgan nuqtai nazarlar yo‘q. Aynan na shu masalani V.A.Kotlyarov (1978),
N.S.Mironenko, I.I.Pirojnik, I.T.Tverdoxlebov (1989) va boshqa olimlar ham e‘tirof etishadi.
Ma‘lumki, iqtisodiy geografiyada rayonlar eng avvalo ikki shaklda ajratiladi: integral
(oraliq) va sohaviy (tarmoq) rayonlar. SHuningdek, rayonlashtiriladigan ob‘ekt hududiy
uzluksiz yoki diskret, ya‘ni areal ko‘rinishda bo‘ladi. Ikkinchi shakldagi rayonlashtiriladigan
hodisa yoki voqelik hududning ayrim joylarida mavjud bo‘ladi, xolos (Coliev, Qarshiboeva,
130
1999). Masalan, turistik rayonlashtirishda tabiiy landshaftlarni jozibaligi (attraktivnost‘) hisobga
olinganda, turli rayonlar – cho‘l, tog‘, voha va boshqa landshaft rayonlari ajratiladi va ular butun
mamlakatni qoplab oladi. Ayni vaqtda ijtimoiy-madaniy nuqtai nazardan turistik
rayonlashtirishda belgilangan rayonlar areal (azonal) ko‘rinishda bo‘ladi. CHunki, arxeologik
yodgorliklar, arxitektura va shaharsozlik ob‘ektlari, qadamjo va boshqa turistik elementlar
hududning faqat ayrim joylarida uchraydi. Binobarin, ana shunday ijtimoiy-iqtisodiy va tarixiy-
madaniy ob‘ektlarni turistik jihatdan rayonlashtirish ancha qiyinChiliklar tug‘diradi (Gladskiy,
CHistobaev, 2000).
Turistik rayonlashtirish sohaviy yoki tarmoq rayonlar turkumiga kiradi. Bunday rayonlar
ham hududiy mehnat taqsimoti va hududiy ixtisoslashuv asosida vujudga keladi. Rayon
shakllantiruvchi omillar sifatida tabiat manzaralari (peyzaj, landshaft), ijtimoiy-iqtisodiy,
madaniy-tarixiy ob‘ektlar va turistik infratuzilma xizmat qiladi.
Ayrim olimlar fikricha, (masalan, Mironenko, Pirojnik, Tverdoxlebov, 1989) hududiy
turistik tizim yoki majmualar turistik rayonlarga nisbatan tor tushunchadir. Biz ham aynan shu
fikr tarafdorimiz. Zero, HTM-lar, yuqorida ta‘kidlaganimizdek, turistik rayonlarning ichida
shakllanadi va ularning quyi pog‘onalariga mos keladi.
Turistik rayonlarga ham integral rayonlar kabi ma‘muriy iqtisodiy birliklar doirasida
ko‘rish ma‘qulroq. CHunki, bunday miqyosda statistika masalasi, boshqaruv muammolari
osonroq o‘z yechimini topadi. Xuddi shu fikrni Ye.A.Kotlyarov (1978, b.58), I.I.Pirojnik (1985,
b.152) ham ma‘qullashgan. Binobarin, biz ushbu metodologik asoslarga tayangan holda hamda
O‘zbekistonni mavjud iqtisodiy rayonlar to‘rini e‘tiborga olib, mamlakatimizdagi turistik
faoliyatni quyidagi tartibda ko‘rishni lozim topdi:
1. Toshkent turistik rayoni (Toshkent viloyati)
2. Mirzacho‘l turistik rayoni (Sirdaryo va Jizzax viloyatlari)
3. Farg‘ona turistik rayoni (Namangan, Andijon, Farg‘ona viloyatlari)
4. Zarafshon turistik rayoni (Samarqand, Buxoro, Navoiy, viloyatlari)
5. Janubiy turistik rayoni (Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlari)
6. Quyi Amudaryo turistik rayoni (Xorazm viloyati, Qaraqalpog‘iston Respublikasi)
Do'stlaringiz bilan baham: |
