Geografiya kafedrasi

 
Ma’ruza 2:
Turizmni rivojlantirish omillari
Reja 
1.Turistik qadamjoylar yoki ob‘ektlar 
2. Turizmni rivojlantirish omillari 
3. Turizmning maqsadiga qarab tasniflanishi 
4. Respublikamizda turizmni rivojlantirishda qabul qilinayotgan farmon va qarorlar 
Tayanch tushunchalar (kalit so’zlar):
Turizmni rivojlantirish omillari, Butunjahon turistik tashkilot, turizm, 
sayoxat, sayoxatchi, sayoxat tashkilotlari, sayoxat motevatsiyasi, sayoxat bosqich, kapital, region, arxitektura,
ekologiya, statsional turizm 

---

13 
Butunjahon turistik tashkilotining hisobotida turizmni barqaror rivojlantirishning 10 ta 
dasturi bayon etilgan bo‘lib, unda «ekoturizmni rivojlantirish uchun iqlim o‘zgarishi, 
chiqindilarni nazorat qilish, yerlardan barqaror foydalanish, bioxilma-xillikni va alohida 
muhofaza etiladigan hududlarni saqlash masalalariga alohida e‘tibor berish»
1
lozimligi 
ta‘kidlangan. Shu bois ekoturizmni rivojlantirishda ekotizimlarning barqarorligini saqlash, 
bioxilma-xillikni va tabiat yodgorliklarini asrashni ilmiy asosda tashkil etish, ekoturizmni 
barqaror rivojlantirish strategiyalarini ishlab chiqishni taqozo etadi.
Jahon amaliyotida ekoturizmni rivojlantirishda tabiat yodgorliklari, alohida muhofaza 
etiladigan hududlar, ekotizimlarni muhofaza qilish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanishga 
ustuvor ahamiyat berilmoqda. SHuningdek, ekoturizmning davriyligini uzaytirish, hududiy 
tarkibini takomillashtirish, komplekslik imkoniyatlarini aniqlash hamda samaradorligini 
oshirishga alohida e‘tibor berilmoqda.
Respublikamizda turizm va uning (eko, agro, tarixiy, diniy, ekstremal, shop) tarmoqlarida 
xizmat turlarini shakllantirish, hududlarning imkoniyatlarini hisobga olgan holda, turfirmalar 
sonini ko‘paytirish va ularning ixtisoslashuvi hamda hududiy tarkibini takomillashtirish
bo‘yicha chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida
 
«turizm industriyasini jadal 
rivojlantirish, iqtisodiyotda uning roli va ulushini oshirish, turistik xizmatlarni diversifikatsiya 
qilish va sifatini yaxshilash, turizm infratuzilmasini kengaytirish» hamda «odamlarning ekologik 
xavfsiz muhitda yashashini ta‘minlash»
2
yuzasidan muhim vazifalar belgilab berilgan. Bu 
borada, jumladan, tabiiy sharoiti va ekotizimlari turlicha bo‘lgan Namangan viloyatida 
ekoturizmning hududiylik, davriylik va komplekslik hususiyatlarini tadqiq etish muhim 
ahamiyat kasb etadi. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 2 dekabrdagi PF-4861-son «O‘zbekiston 
Respublikasining turizm sohasini jadal rivojlantirishni ta‘minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi 
Farmoni, 2018 yil 3 fevraldagi PF-5326-son «O‘zbekiston Respublikasi turizm salohiyatini 
rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratish bo‘yicha qo‘shimcha tashkiliy chora-tadbirlar 
to‘g‘risida»gi Farmoni, 2018 yil 6 fevraldagi PQ-3509-son «Kirish turizmini rivojlantirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida»gi Qarori, 2018 yil 7 fevraldagi PQ-3514-son «Ichki turizmni jadal 
rivojlantirishni ta‘minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Qarori hamda mazkur faoliyatga 
tegishli boshqa me‘yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalarni amalga oshirishga ushbu 
dissertatsiya tadqiqoti muayyan darajada xizmat qiladi. 
Turizmni samarali tashkil etish va olib borish uchun turistik ob‘ektlar, unda faoliyat olib 
boruvchi mutaxassilar va sayyohlarga qo‘yiladigan bir qator minimal va maksimal talablar 
mavjud (M.B. Birjakov 2005). Ilmiy, amaliy adabiyotlar va internet veb-saytlaridan keng 
foydalangan va ularni tahlil qilgan tarzda biz