Geografiya kafedrasi

Namangan viloyatining turistik imkoniyatlari 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 2 fevral‘dagi PF-4861-sonli 
―O‘zbekiston Respublikasining turizm sohasini jadal rivojlantirishni ta‘minlash chora-tadbirlari 
to‘g‘risida‖ gi farmonida hududarning ulkan turizm salohiyatidan yanada to‘liq va samarali 
foydalanish, turizm tarmog‘ini boshqarishni tubdan takomillashtirish, milliy turizm 
mahsulotlarini yaratish va ularni jahon bozorlarida targ‘ibot qilish, turizm sohasida 
O‘zbekistonning ijobiy qiyofasini shaklantirish maqsadida: 
ana’naviy ma’daniy-tarixiy turizm 
bilan birgalikda boshqa salohiyatli turlarini, jumladan ekologik turizmni rivojlantirish hisobiga 
turizmning ijtimoiy ahamiyatini kuchaytirish‖ 
masalasi qo‘yilgan. 
Ma‘muriy birliklar doirasida joyning ekoturistik imkoniyatlari halqaro miqyosda 2002 yil 
may oyida Kvebekda (Kanada) BMT ning atrof-muhit dasturi (YuNEP) va Butunjahon turistik 
tashkiloti (BTT) bilan birgalikda o‘tkazgan konferensiyasida 132 mamlakatdan 10 mingdan 
ziyod delegatlar, davlat, shaxsiy va nodavlat sektor vakillari qatnashdilar. Unda ekoturizmning 
rivojlanish tamoyillari Kvebek deklaratsiyasida aks ettirildi. Mazkur yo‘naltiruvchi qoidalardan 
biri etib ma‘muriy davlat yoki kichik birliklar doirasida ularning ekoturistik imkoniyatlari 
belgilash birlamchi metod sifatida kiritildi. Natijada 70 tadan ortiq davlatlarda tabiat turizmi, 
ekoturizm va tog‘ turizmi nomi bilan ona tabiat imkoniyatlaridan sayyohlikda unumli 
foydalanish tadqiqotlari olib borilmoqda. Masalan, I.I.Pirojnik (1985), R.Davidov (1990), 
A.V.Drozdov (1999), S.R.Erdavletov (2016) kabi tadqiqotchilar tomonidan o‘rganib chiqilgan. 
Ular har bir joyning yoki ekotizimlarning regional ahamiyat kasb etishi va ularni baholashda 
sayyohlikning turi va tipiga qarab ajratishni ma‘qul deb biladilar.
Ma‘muriy birliklar ko‘rinishida sayyohlikni tizimli tashkil etish, istiqbolda rivojlantirishda 
mavjud kichik regionlar kesimida ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirish lozim. Bu borada 
respublikamizda ma‘muriy jihatdan tashkil etilgan tumanlarda rivojlantirish zarur. Tuman 
termini ―o‘n ming‖ degan ma‘noni bildirib, qadimgi turkiy tilda ―o‘n ming‖, ‖ko‘plik‖ 
ma‘nosida qo‘llanilib, mug‘ullar istilosidan so‘ng O‘rta Osiyoda va ayrim yaqin Sharq 
mamlakatlarida ma‘muriy birlik sifatida qo‘llanilgan.Namangan viloyatining tabiiy geografik 
joylashuvidagi o‘ziga xos bo‘lgan quyidagi qonuniyat nafaqat Farg‘ona vodiysida balki 
mamlakatimizda xilma-xil turistik ob‘ektlarni hosil bo‘lish imkoniyatlari shakllantirilgan. 
Viloyatni shimoliy-g‘arbiy qismidan shimoliy va shimoliy sharqqa tomon 2000 km ga cho‘zilgan 
Chotqol va Qurama tog‘lar tizimidagi 20 tadan ortiq tog‘lar janubiy yon bag‘irlarida joylashgan 
bo‘lib, viloyatni salkam 50 foizi hududini egallaydi. SHimoliy yarim sharda paralellarga mos 
yo‘nalgan tog‘larni janubiy yon bag‘irlari shimoliy yon bag‘irlariga nisbatan quyosh radiatsiyasi 
(issiqlikni), atmosfera atmosfera yog‘inlarni bir necha marta ko‘p oladi. Bu tabiiy qonuniyat 
viloyatda turistik ob‘ektlarni ko‘plab hosil bo‘lishiga va geografik tarqalishida asosiy omil bo‘lib 
hisoblanadi. CHunonchi, Namangan shahrida o‘rtacha yillik harorat 14,1 S
0
, yillik yog‘in 

---

145 
miqdori 191mm, quyoshli kunlar 320 kun. Farg‘ona shahrida yillik o‘rtacha harorat 12,6 S
0
, 
yog‘in miqdori 172 mm, quyoshli kunlar esa 310 kun tashkil etadi. Andijonda viloyatida 
yuыoridagi kщrsatkichlar o‘rtacha yillik harorat 12,0 S
0
, 165 mm yog‘in, quyoshli kunlar 320 
kundan iborat.
Namangan viloyatida Norin va Qoradaryo quyilishi natijasida Markaziy Osiyoning eng 
yirik daryolaridan sanalgan Sirdaryo hosil bo‘lib, 132 km uzunlikda oqib o‘tadi. Bundan tashqari 
viloyatda SHimoliy Farg‘ona, Katta Namangan, Ohunboboev, Katta Farg‘ona, Katta Andijon
kanallari ham yirik gidrotexnik inshoatlar o‘z havza va vodiylarida o‘ziga xos iqlimiy-ekologik 
sharoitlarni (yoz oylarida salqin, qish nisbatan iliq, toza havo massasi) hosil qiladi. 
Hududda xukmron bo‘lgan iqlim va uning o‘ziga hosligi, aholi o‘rtasida kasallanganlik
darajasini boshqa hududlarga nisbatan pastligi, tarkibi minerallardan iborat bo‘lgan tabiiy 
buloqlar, o‘rmonzorlar, butazorlar, o‘zida dorivorlik hususiyatiga ega bo‘lgan o‘simlik dunyosi 
hududga tashrif buyurgan turistlarni o‘ziga jalb etgan asosiy ekoturistik ob‘ektlar viloyat markazi 
va tumanlar kesimida tarkib topgan.
1.Namangan shahri: viloyat markazi hisoblanib, unda hozirgi kundagi aholi soni 600,4 ming 
kishini tashkil etgan mazkur shaxar aholi soni bo‘yicha respublikamizda uchinchi o‘rinda turadi. 
Shaharda 41 ta tarixiy yodgorlik va diniy madrasa, masjidlar, Z.M.Bobur, B.Mashrab, 
―Kamolot‖, ‖Yoshlar‖ madaniyat va istirohat kabi bog‘lar, 10 tadan ortiq shifo va profilaktika 
davolanish, halqaro aeroport, 3 ta avtoturarjoylar, 5 ta mehmonxona, 1ta o‘lka muzeyi, 50 dan 
ortiq turistik faoliyatga xizmat ko‘rsatadigan aloqa va servis ob‘ektlariga ega. 
2.Kosonsoy tumani: viloyatni shimoliy qismida Kosonsoy vodiysida joylashgan. Tuman tog‘ 
va tog‘ oldi hudud bo‘lgani bois turistik marshrutlarni amalga oshirishda bir qator imkoniyatlar 
mavjud. Kosonsoy shahri 2000 yillik tarixga ega bo‘lib, XII asrda Qoraxoniylar davlatining 
poytaxti bo‘lgan. Miloddan avvalgi birinchi asrda qurilgan Mug‘tepa tarixiy yodgorligi o‘rnida 
Koson ( Kushon ) shahriga asos solingan. IX–XVII asrlarda yaratilgan G‘o‘zapoya Jome, Sadpiri 
Komil kabi masjidlar qurilgan. Kosonsoy hududida istiqbolda turistik maskanlarni tashkil etish, 
shifobahsh mineral buloqlar, madaniyat va istirohat bog‘lari, rekreatsion, oromgohlarida
turizmning eko, tibbiy, rekratsion, shop va ekstremal turlarini rivojlantirish imkoniyati mavjud. 
Bugungi kunda bunday turistik maskanlar soni 57 tani tashkil etib, ko‘p tarmoqli ―Kosonsoy― 
davolanish va dam olish maskani alohida ahamiyat kasb etadi. 
3.Mingbuloq tumani viloyatning janubiy cho‘l mintaqasida joylashib, maydoni 20 ming ga, 
aholisi 118.5 ming kishi. Sirdaryo chap sohilida joylashgan. Yer osti suvlarini Sirdaryoga tortib 
ketish maqsadida kollektor drenaj tizimi yo‘lga qo‘yilgan. Paxta, bug‘doydan tashqari 
sholichilik, baliqchilik tarmoqlari rivojlangan. Tumanda turizm sohasida davolovchi qumdan 
foydalanish, SHo‘rsuv qishlog‘ida suv tarkibida oltingugurt, ftor, brom bo‘lgan, yer qaridan 
chiqadigan issiq suvdan foydalanib ekstermal, tibbiyot, daryoda qayiq va paromlarda sayr qilish, 
agroturizm kabi turistik turlardan foydalanish imkoniyatlari katta. 
4. Namangan tumani viloyatning janubi sharqiy qismida joylashib 45ta turistik ob‘ektlar
joylashgan. Bu tumanda tarixiy turizmni asosini tashkil etuvchi: Ko‘k tunli ota, Sirli masjid, 
Abdurazzoq qozi, Said Jaloliddin, Shayx Eshon, CHillaxona, Bibi mushkulkushod, O‘n bir 
Ahmad kabi tarixiy obidalar, qadamjoylar va tarixiy yodgorliklar joylashgan. Insonlar tomonidan 
qishloq xo‘jalik ekinlarni yetishtirilishi bilan birga tuman va viloyat bozorlariga anjir, anor, 
uzum mahsulotlarini yetkazib bermoqda. Yuqoridagi keltirilgan turistik imkoniyatlardan kelib 
chiqqan holda tumanda tarixiy, diniy va agroturizm turizm tarmoqlarni yanada takomillashtirish 
lozim. 
5. Norin tumani Sirdaryoning chap sohilida viloyatni sharqiy qismida joylashgan bo‘lib, 
tarixiy turistik maskanlari bilan ajralib turadi. Ular sirasiga Buloqmozor, Xaqqulobod, 
Koresmozortepa, G‘ishtmozor, Almani-Qo‘rg‘oncha, Qozoqovul, Shaydon, Buloqmozor, 
Uchtepa, Qo‘rg‘ontepa kabi tarixiy arxeologik yodgorlik kiradi va ularning soni 16 tadan iborat. 
Bu tumanga tashrif buyurgan turistlar nafaqat tarixiy, balki diniy va ekologik turizm tarmog‘i 
bilan yaqindan tanishishi mumkin. Chunki tuman Farg‘ona vodiysidan oqib o‘tuvchi Sirdaryo 
havzasining bosh irmoqlarini tashkil etuvchi Qoradaryo va Norin daryolarining qo‘shilishi orqali 

---

146 
Markaziy Osiyoda Sirdaryoni tashkil etadi. Ushbu hududda turizmning rafting usulidan 
foydalangan holda sayr qilish imkoniyatlari mavjud.
6. Pop tumani hududining kattaligi jihatidan viloyatda birinchi o‘rinda turadi va uning 
umumiy maydonining 40 foizini tashkil etadi. Tuman hududini 70 foizi Qurama tog‘ tizmasi, 
tog‘ oraliq vodiylari va yonbag‘irlardagi tog‘lardan iborat. Bu tuman tabiiy sharoiti turli tuman 
ekoturistik ob‘ektlarni ajratish imkoniyatini beradi. Yurtimizda olib borilayotgan islohatlar 
natijasida Toshkent bilan Farg‘ona vodiysini bog‘lovchi 121,3 km teng bo‘lgan Angren-Pop 
elektrlashtirilgan tezyurar poezdi va 19,1 km tog‘ tuneli XXI asrning zamonaviy transport 
logistikasidir. Salkam 50 km uzunlikdagi Ohangaron daryosi va unga quyuluvchi 20 yaqin soy 
irmoqlarida o‘ziga xos rekreatsion, ekstremal va ekoturistik ob‘ektlarini o‘zida hosil qilgan. 
Jumladan, tumandagi CHodak, Oltinkon, Parda Tursun, CHorkesar, Madaniyat qishloq aholi 
manzilgohlari tog‘ havosi, soy vodiylari, yovvoyi holatda o‘suvchi olma, olxo‘ri va 
yong‘oqzorlar ham tog‘ yonbag‘irlarida keng tarqalgan. Bu qishloqlarda yashovchi aholi aprel‘ 
oyidan to sentyabr‘ oyiga qadar sayyohlarni qabul qilish uchun barcha servis xizmatlari ega. 
Hozirda ushbu ekoturistik ob‘ektlarga bir dam olish mavsumida 1000 kishigacha sayyohlar kelib 
ketmoqda. Bu yerdagi asosiy turistik ob‘ektlar – Arashonbuva, Munchoqtepa (V-VII-asrlarga 
oid), Oqtepa, Xo‘jaobodtepa, Langarmozor, Bulgadaraztepa, CHillamozortepa, CHodak, 
G‘urumsaroy, Guzar, CHirchirmomo, Ismoil Atoyi, SHox Sulaymon, Xo‘ja Muhammad 
Samosiy, Langarbuva, Imomota kabi tarixiy obidalar, yodgorliklar, masjidlar va muzeylar tarixiy 
turizmni asosini tashkil etsa, ekoturistik ob‘ektlardan CHodak, Parda Tursun va Oltinkon dam 
olish maskanlari joylashgan. Pop tumaniga keluvchi sayyohlarning asosiy qismi Farg‘ona 
viloyati Qo‘qon va uning atrofidan keluvchi ichki sayyohlardan iborat. Ular asosan turizmning 
ekstremal, rekreatsion, rafting, tarixiy va ekoturistik turlaridan foydalanishadi.
7. To‘raqo‘rg‘on tumani maydoni 17 km
2
, aholisi 212 ming kishidan iborat bo‘lib, 
tumanning tarkib topishi va rivojlanishi bevosita tarixiy turizm bilan bog‘liq. Tarixdan bizga 
ma‘lumki, shox va shoir, vatanimizning buyuk ajdodlaridan biri hisoblangan Zaxriddin 
Muhammad Boburning qarorgohi mazkur tumanda X-XI-asrlarga oid Sirdaryo havzasining o‘ng 
irmog‘ida joylashgan Axsikentda qarorgohi bor. Mazkur turistik ob‘ekt Namangan viloyatiga 
tashrif buyurgan 35-40 foiz sayyohlarni qamrab oladi. Turistik marshrutni tashkil etishda 
tumandagi boshqa tarixiy - arxeologik yodgorliklardan – Quyiqmozortepa, Yortepa, Kuymozor, 
G‘oyibnazarqozi, Isoqxonto‘ra Ibrat, Falasbon, Xo‘ja Ahmad Vali, Abdulmoniy mavjud. 
Tumanda 12 tadan ziyod maqbara va masjidlari ham turist ob‘ekt bo‘la oladi. SHu bilan birga 
turizmning rafting usulidan foydalanib, Sirdaryo havzasidagi orollarga ham borib, so‘ngra 
o‘zining shifobaxsh va minerallarga boy bo‘lgan ―SHaxant‖ dam olish maskaniga ham tashrif 
buyurish imkoniyatlariga ega. 1980 yilda tashkil etilgan mazkur davolash va dam olish 
maskanida tabiiy yo‘llar bilan davolash usullaridan keng foydalangan holda bir yilda 2500-3000 
tagacha sayyohlar tashrifi kuzatilmoqda.
To‘raqo‘rg‘on tumanida jami 43 ta turistik ob‘ektlar mavjud bo‘lib, ularning 18 tasi tarixiy 
va 25 tasi servis xizmatiga tegishlidir. Sirdaryo bo‘yidagi buloqlar esa tabiiy, rekreatsion, 
ekoturizmni rivojlantirish imkoniyatiga ega. 
8. Uychi tumani viloyatning sharqiy qismida joylashib, uning maydoni 12000 km
2
, aholisi 
200 ming kishini tashkil etadi. Tumanda tarixiy va diniy turizm turlaridan - Yakkatut 
ziyoratgohi, Tariqmozor, Niyozbek, Oqtepa, Oqgumbaz, Tolmozor, Ovchibuloq, Qizrovot, 
Mashxadmozor kabi tarixiy arxeologik yodgorliklar mavjud. Uychi tumanida hozirgi kunda 47 ta 
turistik ob‘ektlar mavjud bo‘lib, ularning 5tasi tibbiy turizm va 23 tasi tarixiy-diniy turlari 
mavjud. Tumanda turistik xizmat ko‘rsatish shoxobchalari 19 tani tashkil etadi. 
9. Uchqo‘rg‘on tumani viloyat markazidan 50 km uzoqlikda joylashgan ma‘muriy birlik 
gidrotexnik inshootlari ko‘pligi bilan xarakterlanadi. Uchqo‘rg‘on suv to‘g‘oni (Norin daryosida) 
Katta Farg‘ona, Katta Andijon, Katta Namangan, SHimoliy Farg‘ona kanallari bular jumlasiga 
kiradi. Tumanning o‘ziga xos gidrologik tabiat komplekslari nozo, rekreatsion, ekstremal, agro-
ekoturizmning turlarini rivojlanish imkoniyatini yaratadi. Uchqo‘rg‘on tumanida sanab o‘tilgan 
turistik ob‘ektlardan tashqari Quyuqtepa, O‘g‘riyortepa, Mozortepa, Oqtepa, Ositinmozor, 

---

147 
Uchyog‘ochtepa, No‘shkantepa, Gultepa, Beshtepa, Qo‘shtepa, Daryobo‘yi, Tirikmozor kabi 
tarixiy va arxeologik ziyoratgohlar, madrasa va masjidlar bor. 
10. Chortoq tumani viloyat markazidan 12 km sharqda Chortoqsoy, Katta Namangan va 
SHimoliy Farg‘ona kanallari oqib o‘tuvchi hudud adir, adir orti va tog‘oldi hudud bo‘lgani 
uchun ham yozi nisbatan salqin, qishi nisbatan iliq, havosi toza va musaffo ekanligi bilan 
xarakterlanadi. SHu bois tuman hududida dam olish va bal‘neologik davolanish maskanlari 
mavjud. Tumandagi o‘ziga xos turistik maskanlar nafaqat O‘zbekistonda, qolaversa Markaziy 
Osiyo davlatlarigacha mashxur bo‘lgan Chortoq (1954 yilda tashkil topgan), Gulshan (1970 y.) 
dam olish va davolanish maskanlari tashkil etilgan. Yer qaridan chiqadigan shifobaxsh mineral 
suv va balchiqlar davolash hususiyatiga ega. Dam olish va davolanish maskanlari atrofida 
yashovchi xonadonlar ham bir kunda 4-10 davolanuvchilarni joy bilan ta‘minlash 
imkoniyatlariga ega. Tumanda 47 ta turistik ob‘ektlar aniqlangan bo‘lib, dam olish va davolanish 
maskanlari soni 3 ta (Yangi Chortoq),10 tadan ortiq joyda shifobaxsh buloqlar, 10 ta servis va 
xizmat ko‘rsatish shahobchalari mavjud.
Tumanda tarixiy turizmni ob‘ektlaridan Baliqko‘l majmuasi 1853 yilda masjid 
ko‘rinishida qurilgan. Maydoni 4,03 ga bo‘lib, o‘zining shifobaxsh buloqlari, maqbara va 
ziyoratgohlari bilan ichki turizmni yuritishga xizmat qilmoqda.Tumanda Oqtepa, Uchtepa,
Do‘stboytepa, Bibi Naima, Sulton Said Jaloliddin, Sadamozor, Alkomacha kabi tarixiy 
ziyoratgoxlar, maqbara va masjidlar joylashgan. Yuqoridagi turizmning turlarini mavjudligini 
inobatga olib, Chortoq hududida kelgusida tibbiy, tarixiy, diniy, ekoturizm turlarini 
imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda sohaga oid xorijiy investitsiyalarni kiritish zarurligini 
taqqazo etadi. 
11. Chust tumani viloyat markazidan 42 km g‘arbda joylashgan bu hududda qadimdan 
tarixiy va diniy turizm rivojlanganligi bilan ajralib turadi. Chust madaniyati bronza davriga oid 
Bibiona tarixiy yodgorligi deyarli 3000 yillik tarixga ega. Birgina Bibiona hududidagi 
bulog‘ning shifobaxshliligi ko‘z, teri tanosili xastaliklariga shifo topib, tuman hududidagi 
diqqatga sazovor joylarini ham ko‘rib ketadilar. Chust tumanining shimolidan oqib o‘tuvchi 
G‘ovasoy daryo havzasining shimolida, tog‘ oralig‘idagi tabiat ekzotikalaridan keng 
foydalangan holda ekoturizmni tashkil etish mumkin.
Daryo havzasi bo‘ylariga tashrif buyuradigan turistlar oqimi asosan Namangan va qo‘shni 
Andijon, Farg‘ona viloyatlaridan keluvchi sayyohlardan iborat. Mazkur ekoturistik marshrutda turistlar 
dastlab, daryo havzasi bo‘ylaridagi 100 ga yaqin dam olish maskanlarida ekoturistik sayohatni amalga 
oshirish imkoniyatiga ega. Ekoturistlar tanlangan marshrutning rejasiga muvofiq sayohatni tog‘li 
hududda tashkil etilishini hisobga olib, otda yoki piyoda yurish, daryo havzasida turizmning rafting 
usulidan foydalanishadi. Tashkil etilgan sayohat davomida ekoturistlar hududda tarqalgan dorivor va 
shifobaxsh tog‘ do‘lanasi, na‘matak, kiyik o‘ti, dala choyi, rovoch, tog‘ kakligi, bulbul, bedana kabi 
o‘simlik va hayvonot dunyosini tomosha qilish, madaniy hordiq chiqarish maqsadida ko‘ngil ochar 
tadbirlarda ishtirok etishlari mumkin. Hozirgi kunda respublikamizning barcha shahar va tumanlarida 
104 tadan ortiq madaniyat va istirohat bog‘lari faoliyat ko‘rsatmoqda. Istirohat bog‘idagi 100 yillik va 
undan ortiq yoshga teng bo‘lgan qadimiy daraxtlar va o‘zida maftunkorlikni mujassam qilgan 
madaniylashtirilgan o‘simlik dunyosi ham keng tarqalgan. Bunday madaniyat va istirohat bog‘laridan 
biri tuman markazida joylashgan ―Mavlono Lutfillo‖ nomi bilan ataladigan madaniyat va istrohat 
bog‘i majmuasi respublikada mashhurligi bilan xarakterlanadi. Mazkur bog‘da hozirgi kunda viloyat 
aholisidan tashqari qo‘shni viloyatlarning Qo‘qon, Dang‘ara, Buvayda, Uchko‘prik, Beshariq tuman va 
shaharlardan ichki turizm sifatida tashrif buyurishmoqda. 
Chust tumani jami 47 ta turistik ob‘ektlarga ega bo‘lib, shundan 23 tasi tarixiy turizmga 
tegishli. G‘ova, Varzik, Olmos, Og‘asaroy rekreatsion ob‘ektlari joylashgan.Tarixiy turizm bilan 
bog‘liq bo‘lgan Bog‘ishamoltepa, Tillatepa, Qiziltepa, Munchoqtepa, Sarimsoqtepa, Qo‘shtepa,
Egamberdi xoji, Og‘asaroy, Otchopar, Eshonbuva, Abdurahmon xoji Ibn Avf kabi ziyoratgohlar 
va maqbara yodgorliklar faoliyat yuritmoqda. 
Ma‘muriy birlik hisoblangan mazkur tumanning ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan istiqbolli 
rivojlantirishda ekoturizm bilan bir qatorda turizmning tarixiy, ekstremal, rekreatsion, diniy, 

---

148 
agroturizm kabi turlarida xizmat turlarini shakllantirish lozim.
12. Yangiqo‘rg‘on tumani viloyatning shimolida joylashgan bo‘lib, u ning eng chekkasidagi 
Nanay qishlog‘i viloyat markazidan 80km uzoqda joylashgan. Podshootasoy vodiysida 
joylashgan tumanning shimoliy hududlarida tog‘ iqlimi hukmron. Viloyatdagi boshqa 
tumanlarga nisbatan bu hudud rekreatsion turizm turi ham tarixan shakllangan. Tumanning 
qo‘shni Qirg‘iziston Respublikasi bilan chegaradosh bo‘lgan aholi manzilgohlarida bir qator 
turistik dam olish maskanlari hozirgi kungacha faoliyat ko‘rsatib kelmoqda. Jumladan, Nanay, 
Mamay va Podshoota daryo havzasidagi dam olish maskanlari mavsumiyligi bilan 
xarakterlanadi. 
Ekoturistik ob‘ektlar tumanning shimolida Mamay, Ko‘kyor va Nanay hududlari 
Podshoota daryo havzasining ikki qirg‘oqlarida joylashganligi bilan xarakterlanadi. Hududda 
ekoturizm bilan bir qatorda Qo‘rg‘ontepa, SHerqurbonvaliy, Zo‘rtepa, Otaxontepa, Jo‘lontepa, 
Qorapolvon, Boboyax so‘z kabi tarixiy va diniy ziyoratgoxlar, madrasa, masjidlar ham 
joylashgan bo‘lib, hududga tashrif buyurgan turistlar mazkur qadamjolarga ham borish 
imkoniyatlariga ega.
Namangan viloyatining turistik imkoniyatlari nomli paragrifda viloyatdagi har-bir 
ma‘muriy birlik hisoblangan tumanlarni turistik ob‘ektlari va ularning turlarini ham ko‘rishimiz 
mumkin.
Umuman olganda, Namangan viloyatining turistik imkoniyatlari va unga xizmat ko‘rsatish 
imkoniyati bor ob‘ektlar jadvalida eks etgan, lekin hozirgi kunda ular to‘lig‘icha turizmga xizmat 
qilmoqda deb aytish mushkul. Ularning sayyohlik imkoniyatlarini tadqiq qilish va kelajak 
istiqbollarini aniqlash shu kunning eng dolzarb muammolaridan biridir. 
Barcha tabiiy 
fanlarda bo‘lgani kabi geografik tadqiqotlarda ham 
hududiy 
klassifikatsiyalash va muayyan tasnifiy belgilariga muvofiq ravishda hududlarni qismlarga 
ajratish, tabaqalash va nomlash masalasi doimo dolzarb muammo bo‘lib kelgan. Bunga misol 
qilib tabiiy geografik rayonlashtirishni olish mumkin. Zero ekoturizm geografiya singari tabiat 
va jamiyat o‘rtasida yuzaga keladigan o‘zaro munosabatlarining ekoturistik jihatlarini tadqiq 
qiladi.
O‘zbekiston hududini ekoturistik va agroturistik rayonlarga ajratish va ularni nomlash bilan 
ilk bor A.Nigmatov, N.SHamuratova (2006, 2007), A.Nigmatov, SH.Yakubjanovalar (2009) 
shug‘ullanishgan va mamlakatimiz hududini 14 ta ekoturistik va 15 ta agroturistik rayonlarga 
ajratganlar. Har ikkala holatda ham Farg‘ona vodiysi alohida bir o‘ziga xos ekoturistik va 
agroturistik rayon sifatida olingan. Ekoturistik rayonlashtirishni ular 1:1000000 masshtabdagi 
mavzuli kartalarda aks ettirishgan. Kelgusida esa O‘zbekistonning mahalliy ma‘muriy birliklar 
doirasida o‘rta va yirik masshtabli kartalarda ekoturistik rayonlashtirish ishlarini olib borishni 
tavsiya etganlar.
Olib borilgan tadqiqotlar natijasida viloyatda ekoturizmni rivojlantirish uchun «Namangan 
viloyatining ekoturistik rayonlari va marshrutlari» 1:200000 o‘rta masshtabli kartasi yaratildi. 
Unda ekoturistik rayonlarni ajratishda, kartografik, tizimli yondoshuv, qiyoslash kabi 
metodlardan foydalangan holda geografiyaning: 
–