Geografiya 8-sinf. 2019 madraximov a

 
2-§. GEOGRAFIYA FANINING TARIXI VA HOZIRGI DAVRDAGI RIVOJLANISHI 
1.
Kimlar Er. avv. 2-ming yillikda O‘rta dengizdan Gibraltar bo‘g‘izi orqali suzib o‘tib, Afrika 
qirg‘oqlari bo‘ylab Hindistongacha suzib borganlar? 
A) Arablar B) Yunonlar
C) Finikiyaliklar D) Forslar 
2.
Gomer er. avv. XII asrda qayerlarni xaritasi tuzdi?
A) Qizil dengiz va uning atrofini tasvirlovchi dunyo xaritasini tuzdi 
B) O‘rta dengiz va uning atrofini tasvirlovchi dunyo xaritasini tuzdi 
C) Qora dengiz va uning atrofini tasvirlovchi dunyo xaritasini tuzdi 
D) Kaspiy dengizi va uning atrofini tasvirlovchi dunyo xaritasini tuzdi 
3.
Er. avv. IV asrda, Yerning sharsimonligini, issiqlik mintaqalari mavjudligini mantiqiy jihatdan 
kim isbotladi?
A) Aristotel B) Eratosfen 
C) Ptolemey D) Strabon
4.
Er. avv. III asrda birinchi bo‘lib Yerning kattaligini kim o‘lchadi?
A) Eratosfen B) Aristotel 
C) Ptolemey D) Strabon
5.
Kim “Geografika” nomli kitobini yozib, geografiya fanining mustaqil fan bo‘lib chiqishiga asos 
soldi?
A) Eratosfen B) Aristotel 
C) Ptolemey D) Strabon
6.
Kim eramizning II asrida 8 jildlik “Geografiya” asarini yozdi va xaritalarni tuzishda 
kartografiya proyeksiyalar va daraja to‘rini ixtiro qildi?
A) Eratosfen B) Aristotel 
C) Ptolemey D) Strabon
7.
Dastlabki “Atlas”ni kim yaratdi? 
A) Eratosfen B) Aristotel 
C) Strabon D) Ptolemey
8.
Kim 17 jilddan iborat “Geografiya” asarini yozdi?
A) Eratosfen B) Aristotel 
C) Ptolemey D) Strabon

---

{ 195 } 
9.
O’rta asrlar bosqichida kim IX asrda Yerning sharsimon ekanligini isbotlab, uning o‘lchamlarini 
nisbatan aniq o‘lchadi?
A) Abu Rayxon Beruniy 
B) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy 
C) Nosir Xisrav 
D) Mahmud Koshg’ariy 
10.
“Surat-al-Arz” nomli kitob yozib, Sharq geografiyasiga asos solgan shaxs kim? Muhammad ibn 
Muso al-Xorazmiy 
11.
Kimning geografiyaga oid 22 ta asari bo‘lib, shundan 12 tasi geodeziya, 4 tasi kartografiya, 3 
tasi iqlimshunoslik, 3 tasi mineralogiyaga oid va hozirgi kunda ham dolzarb hisoblanadi? 
A) Abu Rayxon Beruniy 
B) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy 
C) Nosir Xisrav 
D) Mahmud Koshg’ariy 
12.
Abu Rayhon Beruniy yunon va rim olimlaridan farq qilib olamning qanday tuzilishi 
nazariyasini rivojlantirishga hissa qo‘shdi?
A) Geosentrik B) Epitsentrik 
C) Geliotsentrik D) Giposentrik 
13.
Abdurazzoq Samarqandiy qaysi mamlakatga sayohat qildi? 
14.
Kim Hindistonga sayohat qilib, Eron, Pokiston, Arabiston dengizi haqida boy ma’lumotlar 
to‘pladi? 
A) Ahmad Farg‘oniy 
B) Abdurazzoq Samarqandiy 
C) Nosir Xisrav 
D) Mahmud Koshg’ariy 
15.
Ahmad Farg‘oniy qaysi fanlarga oid asarlar yaratdi?
A) kartografiya, geodeziya, okeanologiya 
B) satsiologiya, mineralogiya, geologiya 
C) astronomiya, iqlimshunoslik, gidrologiya
D) topografiya, demografiya, geologiya 
16.
Kim Nil daryosining suv sarfini o‘lchaydigan “Nilometr” asbobini yaratib, daryolarning suv 
sarfini o‘lchash va unga bog‘liq ishlarni to‘g‘ri rejalashtirishga asos yaratdi? 
A) Ahmad Farg‘oniy 
B) Abdurazzoq Samarqandiy 
C) Nosir Xisrav 
D) Mahmud Koshg’ariy 
17.
O‘sha davrdagi geografik bilimlar asosida ensiklopediyasini tuzib, geografik lug‘at yaratgan 
shaxs kim?
A) Nosir Xisrav 
B) Mahmud Koshg’ariy 
C) Abdurazzoq Samarqandiy
D) Yoqut Hamaviy
18.
982-yili kim Grenlandiyani, uning o‘g‘li Leyve Eriksson esa Shimoliy Amerikaning shimoli-
sharqiy sohillarini o‘rgandi?
A) Marko Polo B) J.Kabot 
C) Erik Rauda D) A.Nikitin 
19.
Venetsiyalik Marko Polo Xitoyga nechanchi yillarda safar uyushtiradi? 
A) 1261–1291-yillar B) 1271–1295-yillar 
C) 1247 –1251-yillar D) 1255-1261-yillar
20.
Marko Poloning ma’lumotlari kimning xaritasida tasvirlanmagan joylarni to‘ldiradi? 
A) G.Merkator B) M.Valdzemuller 
С) Ptolemey D) A.Beruniy 
21.
A.Nikitin nechanchi yillarda Hindistonga sayohat qiligan? 

---

{ 196 } 
A) 1458 – 1467-yillar B) 1466–1472-yillar
C) 1477 – 1482-yillar D) 1488 – 1492-yillar
22.
A.Nikitin qaysi asarni yozadi? 
A) Uch dengiz osha sayohat 
B) Kosmografiya 
C) Terra Amerika 
D) Umumiy geografiya 
23.
Buyuk geografik kashfiyotlar asosan qaysi yo’nalishlarda olib borildi?
1) janubiy – Afrika bo‘ylab; 
2) sharqiy – Tinch okeani bo’ylab 
3) g‘arbiy – Atlantika okeani orqali;
4) shimoli-sharqiy – Afrikani shimoli bo‘ylab
5) shimoliy – Yevrosiyoning qutbiy o‘lkalari va shimoliy qirg‘oqlari bo‘ylab 
6) janubi-g’arbiy – Antarktida qirg’oqlari bo’ylab 
A) 1,2,5 B) 2,4,6 C) 2,3,4 D) 1,3,5 
24.
Qachon ispaniyalik Xristofor Kolumbning Amerikaga 1-sayohatini boshladi va u necha marta 
sayohat qildi?
A) 1492-yil, 4 marta B) 1494-yil, 3 marta
C) 1482-yil, 5 marta D) 1484-yil, 2 marta
25.
1499–1501-yillari kim Janubiy Amerika qirg‘oqlarini tekshirib, bu yerlar Hindiston emas, yangi 
yerlar ekanligini yozadi?
A) A.Gumbold B) Vasko da Gama 
C) Amerigo Vespuchchi D) M.Valdzemuller 
26.
1507-yilda kimning “Kosmografiyaga kirish” nomli asarida bu yangi yerlarni“Terra Amerika”
deb ataydi? 
A) G.Merkator B) M.Valdzemuller 
C) Vasko da Gama D) J. Laperuz 
27.
Keyinchalik kim o‘zi tuzgan xaritalarida har ikki materikni ham “Terra Amerika” nomi bilan 
ataydi? 
A) Merkator B) M.Valdzemuller 
C) Vasko da Gama D) J. Laperuz 
28.
Portugaliyalik Vasko da Gama ekspeditsiyasi qachon Afrikani aylanib o‘tib, Yevropadan 
Hindistonga boradigan dengiz yo‘lini ochdi?
A) 1495-yili B) 1598-yili
C) 1498-yili D) 1595-yili 
29.
1519–1521-yillarda kimning ekspeditsiyasi dunyo bo‘ylab sayohatini amalga oshirdi?
A) Yanszon B) Fernan Magellan 
C) A.Tasman D) Vasko da Gama 
30.
1605-yilda kim Avstraliya materigini kashf qildi?
A) Yanszon B) Fernan Magellan 
C) A.Tasman D) Vasko da Gama 
31.
1641–1643-yillarda kim Avstraliyani aylanib chiqdi?
A) Yanszon B) Fernan Magellan 
C) A.Tasman D) Vasko da Gama 
32.
S.Myunsterning “Kosmografiya” nomli asari qachon bosilib chiqdi?
A) 1547-yilda B) 1544-yilda 
C) 1650-yilda D) 1655-yilda 
33.
Golland olimi B.Vareniusning “Umumiy geografiya” nomli asari qachon bosilib chiqdi?
A) 1547-yilda B) 1544-yilda 
C) 1650-yilda D) 1655-yilda 
34.
Kim xaritalarning matematik asosini, kartografik proyeksiyalarni ishlab chiqdi?
A) G.Merkator B) M.Valdzemuller 
C) Vasko da Gama D) J. Laperuz 

---

{ 197 } 
35.
V.Bering va A.Chirikov boshchiligidagi rus ekspeditsiyasi qachon tashkil etildi?
A) 1725-1741-yillarda B) 1785-1788-yillarda 
C) 1768-1779-yillarda D) 1499–1501-yillarda 
36.
J. Laperuz rahbarligidagi fransuz ekspeditsiyasi qachon tashkil etildi?
A) 1725-1741-yillarda B) 1785-1788-yillarda 
C) 1768-1779-yillarda D) 1499–1501-yillarda 
37.
J.Kuk boshchiligidagi 3 marotaba dunyo bo‘ylab ingliz ekspeditsiyasi qachon tashkil etildi?
A) 1725-1741-yillarda B) 1785-1788-yillarda 
C) 1768-1779-yillarda D) 1499-1501-yillarda 
38.
Kant-Laplas qanday nazariya asoschisi?
A) Geologik qatlamlarning yoshi haqidagi nazariya 
B) Kosmogonik
C) Atmosfera hodisalari haqida
D) Tog‘ hosil bo‘lishida vulqon harakatlari gipotezasi 
39.
Pallas qanday nazariya asoschisi?
A) Geologik qatlamlarning yoshi haqidagi nazariya 
B) Kosmogonik
C) Atmosfera hodisalari haqida
D) Tog‘ hosil bo‘lishida vulqon harakatlari gipotezasi 
40.
Leybnits qanday nazariya asoschisi?
A) Geologik qatlamlarning yoshi haqidagi nazariya 
B) Kosmogonik
C) Atmosfera hodisalari haqida
D) Tog‘ hosil bo‘lishida vulqon harakatlari gipotezasi 
41.
M.Lomonosov qanday kitoblar muallifi hisoblanadi?
1-“Yer qatlamlari haqida”
2-“Tabiiy geografiyadan ma’ruzalar” 
3-“Atmosfera hodisalari haqida”
4-“Umumiy geografiya” 
A) 1,4 B) 1,3 C) 2,3 D) 2,4 
42.
“Tabiiy geografiyadan ma’ruzalar” kitobi kimga tegishli?
A) Kant B) A.Gumboldt 
C) A.A.Grigorev D) M.Lomonosov 
43.
Fransiya milliy geografiya jamiyatlari qachon tashkil etildi?
A) 1828 yil B) 1821 yil 
C) 1845 yil D) 1830 yil 
44.
Germaniya milliy geografiya jamiyatlari qachon tashkil etildi?
A) 1828 yil B) 1821 yil 
C) 1845 yil D) 1830 yil 
45.
Buyuk Britaniya milliy geografiya jamiyatlari qachon tashkil etildi? 
A) 1828 yil B) 1821 yil 
C) 1845 yil D) 1830 yil 
46.
Rossiya milliy geografiya jamiyatlari qachon tashkil etildi? 
A) 1828 yil B) 1821 yil 
C) 1845 yil D) 1830 yil 
47.
Turkistonda geografiya jamiyatlari qachon tashkil etildi? 
A) 1828 yil B) 1821 yil 
C) 1845 yil D) 1830 yil 
48.
F.F.Bellinsgauzen va M.P.Lazarev tomonidan Antarktida kashf etildi?
A) 1828 yil B) 1821 yil 
C) 1845 yil D) 1830 yil 
49.
1823–1825-yillarda kim Dunyo okeani bo‘ylab ekspeditsiyada marjon orollarining kelib 
chiqishini o‘rgandi? 

---

{ 198 } 
A) D.Livingston B) E.Lens 
C) O.E.Kotsebu D) Ch.Layel
50.
Chuqurlikni o’lchash uchun kim birinchi bor barometrni qo’lladi?
A) D.Livingston B) E.Lens 
C) O.E.Kotsebu D) Ch.Layel
51.
Kim Afrikaning ichki qismlarini o‘rgandi?
A) A.Gumboldt B) D.Livingston 
C) M.Lomonosov D) A.A.Grigorev
52.
P.P.Semyonov-Tyanshanskiy boshchiligida ekspiditsiya qayerlarni o‘rgandi?
A) O‘rta Osiyoning ichki hududlari 
B) Markaziy Osiyoning ichki hududlari 
C) Janubiy Osiyoning ichki hududlari 
D) Sharqiy Osiyoning ichki hududlari
53.
R.Piri qachon shimoliy qutbni zabt etdi?
A) 1909-yilda B) 1921-yilda 
C) 1911-yilda D) 1915-yilda 
54.
R.Amundsen qachon janubiy qutbni zabt etdi? A) 1915-yilda B) 1921-yilda 
C) 1911-yilda D) 1925-yilda 
55.
A.Gumboldt qayerlarga ekspeditsiya uyushtirdi va nimani aniqladi?
56.
Kim Yevropa, Amerika, Osiyoga ekspeditsiya uyushtirdi va o‘simliklarning kenglik zonalligi va 
balandlik mintaqalanishi qonuniyatini aniqladi? 
A) V.V.Dokuchayev B) V.A.Vernadskiy
C) Ch.Layel D) A.Gumboldt 
57.
A.Gumboldt qanday asarlar yozdi? 
1-Tabiat manzarasi,
2-Tabiiy geografiyadan ma’ruzalar 
3-Umumiy geografiya, 4-Kosmos 
A) 1,3 B) 2,3 C) 1,4 D) 2,4
58.
Kim tabiatni bir butun, qat’iy qonuniyatli va uzluksiz rivojlanadigan tizim sifatida qarab yangi 
geografiyani yaratdi?
A) A.Gumboldt B) Ch.Layel 
C) V.V.Dokuchayev D) A.A.Grigorev
59.
Kim tomonidan yer po‘stining rivojlanish nazariyasi ishlab chiqildi?
A) A.Gumboldt B) Ch.Layel 
C) V.V.Dokuchayev D) A.A.Grigorev
60.
Kim tomonidan tabiat zonalligi ta’limoti ishlab chiqildi?
A) A.Gumboldt B) Ch.Layel 
C) V.V.Dokuchayev D) A.A.Grigorev
61.
Kim tomonidan geografik qobiq ta’limoti yaratildi?
A) A.Gumboldt B) Ch.Layel 
C) V.V.Dokuchayev D) A.A.Grigorev
62.
Kim tomonidan biosfera ta’limoti yaratildi?
A) V.A.Vernadskiy B) Ch.Layel 
C) V.V.Dokuchayev D) A.A.Grigorev
63.
Toponimika fani nimani o’rganadi? 
A) joylardagi aholini etnik tarkibini 
B) joy nomlarini 
C) shaharlarni
D) til oilalarini 
64.
Toponimika fani Geografiya bilan yana qaysi fanlar oralig’ida shakillanadi? 
A) botanika, tarix B) fizika, kimyo 
C) biologiya, kimyo D) tarix, filologiya