Geografik xaritalar va ularning turlari. Atlaslar, globuslar



Download 9,96 Mb.
Sana29.04.2022
Hajmi9,96 Mb.
#594679
Bog'liq
6 sinf Geografiya Geografik xaritalar va ularning turlari At

Geografik xaritalar va ularning turlari. Atlaslar, globuslar

Geografik xaritalar—bilim manbayi

Geografik xaritalarning tasnifi.


Xaritalar
tasvirlangan hududning katta-kichikligiga
masshtabiga
ko‘zda tutilgan maqsadiga
mazmuniga

Tasvirlangan hududning katta-kichikligiga ko‘ra xaritalar

Dunyo va yarimsharlar

Materiklar va okeanlar

Tabiiy o‘lkalar

Mamlakatlar

Viloyatlar

Masshtabiga ko‘ra:


yirik masshtabli (1 : 10 000 dan 1 : 200 000 gacha)
o‘rta masshtabli (1 : 200 000 dan 1 : 1 000 000 gacha)
mayda masshtabli (1 : 1 000 000 va undan mayda)

Joy planini tuzishda ham muayyan masshtabdan (1 : 5000 va undan yirik) foydalaniladi. Lekin plan kichik hududlar uchun tuziladi.

Mazmuniga ko‘ra, xaritalar: umumgeografik va mavzuli xaritalarga bo‘linadi.

Umumgeografik xaritalar hududlarning umumiy ko‘rinishi va geografik xususiyatlarini aks ettiradi. Bularga, asosan, tabiiy va siyosiy xaritalar kiradi.

Mavzuli tabiiy xaritalarda ayrim tabiat komponentlari nisbatan aniq va mukammal tasvirlanadi.

Ba’zan mavzuli xaritalarda bitta yoki ikkita emas, balki birbiri bilan bog‘langan bir qancha komponentlar ko‘rsatilgan bo‘ladi. Bunday xaritalarga kompleks xaritalar deyiladi

Maqsadiga ko‘ra, xaritalarni


Maqsadiga ko‘ra
o‘quv
ilmiy
turistik
targ‘ibot
tashviqot

Geografik atlaslar ta’rifi, tasnifi va xususiyatlari

  • Yagona dastur asosida bir butun (yaxlit, bo‘linmas) asar sifatida bajarilgan geografik xaritalarning tizimli to‘plamiga geografik atlas deb aytiladi

Qadimgi yunon olimi Klavdiy Ptolemeyning geografik xaritalar to‘plamini (eramizning II asri) birinchi geografik atlas deb hisoblash mumkin.

Xaritalar to‘plami uchun „Atlas“ nomi Merkator tomonidan (1595- yili) taklif etilgan.

Geografik globus.

  • Globus —Yer sharining kichraytirilgan modeli bo‘lib, Yerning tashqi qiyofasini hamda uning yirik qismlari (materiklar, okeanlar, ularning bo‘laklari) nisbatini eng to‘g‘ri va ko‘rgazmali tasvirlaydi.

Maktab o‘quv globuslari


1 : 83 000 000,
1 : 50 000 000
1 : 40 000 000
1 : 30 000 000

Mashhur vatandoshimiz Abu Rayhon Beruniy (973—1048- y.) XI asrda birinchi bo‘lib shimoliy yarimsharning globusini yasagan.

Butun Yer sharini tasvirlagan birinchi mukammalroq globusni 1492- yilda Martin Bexaym yasagan. Lekin unda Amerika, Avstraliya va Antarktida tasvirlanmagan.

Hoji Yusuf Hay’atiy 1886- yilda ishlagan globus Samarqanddagi madaniyat va san’at tarixi muzeyida saqlanmoqda.

Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zMU geologiya va geografiya fakultetida 1984- yilda H. Hasanov rahbarligida I. Y. Oshev yasagan ulkan „Relyefli globus“ o‘rnatilgan.

Topshiriqlar

  • 1. Mavzuni o`qish
  • 2. Muhim ma’lumotlarni yozish
  • 3. jadvalni to`ldiring

Vaqt

Sodir bo`lgan voqea

eramizning II asri

1595- yili

973—1048- y

1492- yil

1886- yil

1984- yil

Download 9,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish