Geog-8-uzb indd

http://eduportal.uz

---

110
TOSHKENT IQTISODIY RAYONI
39-dars
39-dars
Iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy boylikla-
ri.
Toshkent qt sod y rayon ma’mur y j hatdan 
Toshkent shahr va Toshkent v loyat dan borat. Bu 
rayonn ng kk tomon Farg‘ona va M rzacho‘l q-
t sod y rayonlar b lan tutashgan, qolgan tomonlar
Qozog‘ ston, Q rg‘ z ston va Toj k ston davlatlar
b lan chegaralangan. Geograf k o‘rn dag qulayl k tu-
fayl Toshkent 1930-y ldan ber O‘zbek stonn ng poy -
taxt maqom da kelmoqda. Toshkent v loyat q shloq 
tumanlar n ng deyarl yarm n ng (Yang yo‘l, Q bray, 
Bo‘ston l q, Parkent, O‘rta Ch rch q, Toshkent va Zan-
g ota tumanlar ) xo‘jal g xt soslashuv va jt mo y-
qt sod y r vojlan sh da poytaxtn ng ta’s r muh m h soblanad . Zero, y r k 
shahar b lan tutash tumanlarda qt sod y- jt mo y o‘zgar shlar jadal kechad . 
Bun shahar atrof tumanlar m sol da yaqqol kuzat sh mumk n (86-rasm). 
Iqt sod y rayon hudud relyefn ng x lma-x l shakllar dan borat. 
Bu sanoat uchun ham, q shloq xo‘jal g uchun ham katta mkon yatlar 
yaratad . Rayonn ng Ch rch q va Ohangaron vod ylar S rdaryoga qadar 
100–150 km dan ort q masofada pasay b bor sh sababl sun’ y sug‘or sh 
uchun g‘oyat qulay. Ch rch q va Ohangaron daryolar tog‘lardag yog‘ n 
(500–700 mm)dan to‘y n b, dalalarn sug‘or shdan tashqar , elektr ener-
g ya ol shda ham muh m rol o‘ynayd . Iqt sod y rayon toza ch ml k suv
b lan yaxsh ta’m nlangan. Suvdan yanada samaral foydalan sh maqsad -
da Ch rch q daryos n ng yuqor oq m da s g‘ m 2,0 mlrd kub m bo‘lgan 
Chorvoq suv ombor barpo et lgan. Shun ngdek, Ohangaron daryos n ng 
yuqor oq m da Ohangaron, o‘rta oq m da esa Tuyabo‘g‘ z suv ombor
(«Toshkent deng z ») qur lgan.
Qaz lma boyl klarn ng x lma-x ll g j hat dan b ronta rayon Toshkent q-
t sod y rayon ga tenglasha olmayd . Angren ko‘m r havzas mamlakatda eng 
y r k ko‘m r kon h soblanad
(ko‘mir zaxirasi miqdorini eslang).
Ko‘m r 
qatlamlar yer yuz ga yaq n joylashgan bo‘l b, qatlamlar oras da alum n y, 
sement va keram ka ol shda shlat lad gan g lmoya ko‘plab uchrayd
(at-
lasdan foydalanib, qazil ma konlarini aniqlang).
Iqt sod y rayonda neft 
b lan tab y gazg na yo‘q. Zarur bo‘lgan neft mahsulotlar tem ryo‘l hamda 
avtomob l transport da, gaz esa quvurda kelt r lmoqda
(ularning qayerdan 
keltirilishini atlasdan aniqlang).
Toshkent