Geog-8-uzb indd

а
llurgiya z
а
v
о
di
shulаrdаn b r d r. Umum y yеr mаydоn 100 
gеktаrdаn bоrаt bo‘lgаn kоrхоnаn ng qur l sh shlаr n 2 y ldа yakunlаsh 
rеjаlаsht r lgаn. Zаvоdgа Itаl ya, Gеrmаn ya, Аvstr ya kаb dаvlаtlаrdа 
shlаb ch qаr lgаn lg‘оr vа zаmоnаv y uskunаlаr kеlt r lаd . Коrхоnаdа 
аvtоmоb llаrgа kuzоv shlаb ch qаr sh uchun mеtаll l stlаr, qur l shdа 
shlаt lаd gаn turl mеtаll chеrеp tsаlаr, prоfnаst l hаmdа mа sh y 
tехn kаlаr uchun mеtаll l stlаr tаyyorlаnаd . 
Коrхоnа to‘l q quvvаtdа shgа tush r lgаch, y l gа 500 m ll оn dоllаrl k 
mаhsulоt shlаb ch qаr l sh , 1000 dаn z yod sh o‘rn yarаt l sh kut lmоqdа. 
Тоshkеnt shаhr dаg Тur n pоl tехn kа un vеrs tеt , Islоm Каr mоv 
nоm dаg Тоshkеnt dаvlаt tехn kа un vеrs tеt vа sоhаgа хt sоslаshgаn 
kаsb-hunаr kоllеjlаr dа mаzkur kоrхоnа uchun mutахаss slаr tаyyorlаsh 
ko‘zdа tut lgаn.
http://eduportal.uz

---

51
RANGLI METALLURGIYA
18-dars
18-dars
11-dars mavzusidan rangli m
е
tal lurgiyaning yalpi san
о
at mahsul
о
ti-
dagi salm
о
g‘ini aniqlang.
Rangli metallurgiya:
a) rangli metall rudalarini qazib chiqarish; b) boyitish; 
d) eritish; e) qotishmalar ishlab chiqarishni o‘zida birlashtiradi. Rangli 
metallurgiya mamlakatni elektrlashtirish, uning mudofaa qudratini mustah-
kamlash, atom texnikasi, samolyotsozlik, raketasozlikni rivojlantirish, 
umuman, mashi nasozlik va kimyo sanoati uchun juda zarurdir. 
Rangl metallar b r qancha gu ruh larga bo‘l nad . Bu bo‘ l n sh asos da 
rangl me tallurg ya – og‘ r metallar me tallurg yas , yeng l me tallar me-
tal lur g yas va boshqalarga bo‘l nad (37-rasm).
Ilgar O‘zbek stonda faqat q mmatbaho metallar qaz b ch qar lgan. 
End l kda og‘ r metallarn ham, q y n eruvch metallarn ham shlab ch qa -
r sh yo‘lga qo‘y lgan. Ularn ol shda juda ko‘p elektr energ yas sarf-
lanad . Bunday shlab ch qar shlar ko‘p energ ya talab q lad gan shlab 
ch qar sh dey lad . 
Mamlakatimizda oltin, mis, qo‘r g‘oshin, rux, volfram, molibden va 
boshqa rangli metall rudalarining zaxirasi ko‘p. Faqat mis konlarining 
o‘zi 15 tadan ortadi. 
Xaritadan mis konlarining o‘rnini aniqlang.
Angren–Olmaliq kon sanoati rayoni mamlakatimiz rangli metallurgiya 
sanoatida alohida ahamiyatga ega. 
Mis rudasi
tarkibida molibden, oltin, 
kumush kabilar birga uchraydi. Bu yerda mis eritish zavodi va Olmaliq 
kon-metallurgiya kombinati ishlab turibdi. Kombinat Qalmoqqirkon, 
Qo‘rg‘oshinkon konlari, qo‘rg‘oshin-rux