Geog-8-uzb indd

ELEKTROENERGETIKA
15-dars
15-dars
11-dars mavzusidan el
е
ktr oener g
е
tikaning yalpi san
о
at mahsul
о
tidagi 
salm
о
g‘ini aniqlang.
M ll y qt sod yotn jadal r vojlant r sh uchun elektr energ yas shlab 
ch qar shn boshqa tarmoqlarga qaraganda tezroq o‘st r sh loz m. 
Mamlakatda shlab ch qar layotgan elektr energ yas n ng 
90 foiziga 
yaqini ni
 
issiqlik elektrostansiya
(
IES)lari
bermoqda. 
O‘zbekistonda Sirdaryo, Toshkent, Angren, Yangi Angren, Navoiy, Taхi a -
tosh, Talimarjon kabi yirik IESlar mav jud (29-rasm). IES ancha tez va ar zon 
qur lad . Iqt sod yot uchun elektr energ ya tannarx n ng past bo‘l sh muh m-
d r. Elektr energ yan ng tannarx , avvalo, elektr stans yalarda shlat lad gan 
yoq lg‘ n qaz b ol sh va tash b kelt r sh xarajatlar ga bog‘l q. Shun ng uchun 
elektr stans ya qur sh uchun joy tanlanayotganda yoq lg‘ n tash b kel shga va 
elektr energ yas n uzat b ber shga ketad gan xarajatlar q yoslab ko‘r lad .
http://eduportal.uz

---

41
Agar yoq lg‘ n tash b kel sh xarajat elektr energ yas n uzat sh xa-
rajat dan ort q bo‘lsa, elektr stans yan yoq lg‘ manbay ga yaq n joyda 
qur sh, agar energ yan uzat sh q mmatga tushsa, un ste’molch ga yaq n 
joyda qur sh foydal d r (ch zmaga qarang).
Elektr energ yas n uzat sh masofas fan-texn ka r vojlan sh b lan y l 
say n uzay b bormoqda. Elektr energ yas n ng s mlar orqal uzat l sh un ng 
afzall klar dan b r d r. Iqt sod yotn ng hamma jabhalar da elektr energ -
yas dan foydalan l sh elektr energ yan ng kk nch muh m afzall g d r. 
Mahall y yoq lg‘ dan keng foydalan sh mumk nl g uch nch afzall k va 
n hoyat elektr energ yas n qudratl elektr stans yalarda shlab ch qar sh 
mkon yat to‘rt nch afzall kd r. 
Angren va Yangi Angren IESlarini ko‘mir koni yaqinida joylashtirilganligi 
nimani anglatadi?
Elektr energiya juda ko‘p iste’mol 
qili nadigan joylarda elektr stansiyalar 
boshqa joylardan keltiriladigan yoqilg‘iga 
mo‘ljallab quriladi. IESlarning juda 
ulkanlari boshqa viloyatlarni ham elektr 
bilan ta’minlaydi.
Birgina Sirdaryo IESning o‘zi yiliga 
13 mlrd kW·h elektr energiya beradi. 
Istiqlol yillarida Qashqa daryo viloyatida 
Tali marjon IESining 800 MWli birinchi blokining ishga tushirilishi 
tizimdagi ulkan loyihalardan biri sifatida e’tirof etildi (30-rasm).
Ko‘pchilik IESlar elektr ener giya bilan bir vaqtda issiqlik ener giyasi 
ham ishlab chiqaradi.
Bir vaqtda issiqlik ener giyasi ham ishlab chiqaradigan elektr 
stansiya