Geog-8-uzb indd

xizmat ko‘rsatish tarmog‘i
ni tashkil etadi. Bu barcha 
tarmoqlar uchun energetika va suv ta’mi noti, transport 
tarmoqlari va hudud umumiy bo‘lib, ishlab chiqarish 
jarayonida o‘zaro aloqada bo‘ladi. Demak, iqtisodiy
rayonlar ixtisosi bilangina emas, balki xo‘jalikning 
majmuali rivojlanishi bilan ham ajralib turadi.
Iqtisodiy rayonning rivojlanganlik darajasini 
unda qanday 
hududiy ishlab chiqarish majmualari 
(HICHM)
mavjudligi va qay darajada shakllanganidan 
bilish mumkin. U mamlakat miqyosida mablag‘larni 
anchagina iqtisod qiladi, ijtimoiy mehnat unumdorligini 
K
 
= 
M
A
,
84-rasm.
O‘zbekistonning 
iqtisodiy rayonlari.
http://eduportal.uz

---

108
oshiradi, tabiat muhofazasini, xalqimiz turmush, mehnat, dam olish 
sharoitlarining yaxshilanishini ta’minlaydi.
HICHM
– shlab ch qar sh sohas dag bar cha tarmoqlarga qarashl
har x l korxonalarn ng b r umum y hududdag o‘zaro bog‘langan 
uyg‘unl g d r. 
Bunga o‘zaro bog‘langan korxonalarni yagona transport, energetika 
va qurilish bazalari bilan uyg‘un (koope rativlash, kom binatlash 
asosida) joylashtirilish hisobiga, shuning dek, tabiiy boyliklardan va 
ish kuchlaridan, ikkilamchi xomashyo hamda chiqindilardan oqilona 
foydalanish hisobiga erishiladi.
HICHMlar tab y boyl klar ko‘p hududlarn tezroq va tejaml roq 
o‘zlasht r shga mkon berad . Har b r HICHM egallagan maydon va tarmoq-
lar n ng tark b ga ko‘ra boshqas dan farq q lad . Tarmoqlararo majmualar 
takom llashganl k darajas bo‘y cha ham b r-b r dan farqlanad . Masalan, ag-
rosanoat majmuy hamma v loyatlarda shakllan b bo‘lgan. Rangl metallurg -
ya majmuy faqat Toshkent viloyatida eng takomiliga yetgan. Samarqand va 
Buxoro viloyatlarida esa shakllanishning quyi bosqichida, Xorazm viloyati 
va Qoraqalpog‘iston Respub likasida deyarli yo‘q. Hududiy ishlab chiqarish 
maj mualarining o‘zaro aloqadorligidan iqtisodiy rayon shakllanadi.