Geog-8-uzb indd

To‘qimachilik korxonalarida
p-gazlama, jun gazlama, shoy va 
z g‘ r tola gazlamalar to‘q lad .
Gazlama to‘q b ch qar sh jarayon aloh da-aloh da joylashgan y g r sh, 
to‘q sh yok pardozlash fabr kalar da bosq chma-bosq ch amalga osh -
r lad (66-rasm). Transport xarajat , yuk ort sh-tush r sh sarflar tayyor 
mahsulot tannarx ga qo‘sh lad . Demak, to‘q mach l k shlab ch qar sh n
y r k korxona (komb nat)da to‘plash foydal roq bo‘lad .
65-rasm. 
To‘qimachilik
kor xonasi.
http://eduportal.uz

---

83
O‘zbek stonda tayyorla-
nad gan xom pakn ng qayta 
shlashdan ortgan q sm xor -
j y davlatlarga eksport q l n-
moqda.
Shunday q l b, to‘ q ma-
ch l k sa noat korxonalar n
joylasht r shda ste’mol ch lar, 
shch kuch va xom a shyo 
om l h sobga ol nad .
Xom-
ashyo
Tola
Ip
Dastlabki
ishlov
Ip
yigirish
Gazlama
Tayyor
mahsulot
To‘quvchilik
Tikuvchilik
?
1.
8-sinf geografiya atlasidan yengil sanoat korxonalari joylashgan shaharlarni 
aniqlang.
2.
Tumaningizda yetishtirilgan pilla qayerda qayta ishlanadi?
3.
Paxta tozalash zavodlari sonining kamayganini qanday izohlaysiz?
4.
O‘zbekistonda to‘qimachilik sanoatini yanada yuksaltirishning istiqbollari 
nimalarga bog‘liq?
5.
Yozuvsiz xaritaga eng yirik to‘qimachilik markazlarini belgilang.
66-rasm.
To‘qimachilik sa noati ning tarmoq 
doi ra sidagi aloqalari.
OZIQ-OVQAT SANOATI
31-dars
30-dars
11-dars mavzusidan 
о
ziq-
о
vqat san
о
atining yalpi san
о
at mahsul
о
tidagi 
salm
о
g‘ini aniqlang.
Bu sanoat dehqonch l k va chorvach l k mahsulotlar n qayta shlash neg -
z da shakllangan. Un ng korxonalar geo graf k joylashuv n qayta shlanad gan 
xom ashyo xusus yat belg layd . Xomashyo tez buz luvchan va qayta shlan-
ganda ch q nd ko‘p ch qad gan hamda ol s masofaga tash shga ch dams z 
bo‘lgan holatlarda korxona xomashyo yet sht rad gan joyda joy lasht r lad
(sabzavot, go‘sht, konservalar, shakar shlab ch qar sh, meva sharbatlar tay-
yorlash). End l kda oz q-ovqat sanoat korxonalar yuksak mexan zats yalash-
gan shlab ch qar sh tarmog‘ ga aylangan. O‘tm shda faqat xomashyoga, ya’n
q shloq xo‘jal g gag na bog‘l q bo‘lgan bu sanoat hoz rda mash nasozl k, ener-
get ka va k myo tarmoqlar b lan chambarchas bog‘langan. Demak, oz q-ovqat 
mahsulotlar n shlab ch qar shda xomashyo xarajat dan tashqar turl mash na 
mexan zmlar va yoq lg‘ xarajatlar h ssas tobora ort b bormoqda. Masalan, 
bug‘doy oz mablag‘ evaz ga yet sht r lsa-da, un tort sh va non tayyorlash 
jarayon dag (mash na mexa n zmlarga, yoq lg‘ -energet kaga) sarf-xarajatlar 
bo s, tayyor non bahos o‘zgarmasl g va hatto q mmatlash sh mumk n.