Geog-8-uzb indd

issiqlik elektr markazi (IEM)
deb ataladi.
Ularda elektr energiya ishlab chiqarish jarayonida hosil bo‘l gan issiq 
suvdan issiqxonalarni, binolarni isitishda va boshqa ishlab chiqarish 
ehtiyojlarida foydalaniladi. Lekin issiq suv 20 km dan olis masofada sovib 
qoladi. Shu sababli IEMlar yirik korxonalar yaqinida va yirik shaharlardagina 
quriladi. O‘zbekistonda Farg‘ona, Muborak va Toshkent IEMlari mavjud.
Yoq lg‘ IES 
Iste’molch
Yoq lg‘
IES
Iste’molch
(
Asoslang! 
Nega shunday
?)
30-rasm.
Talimarjon IES.
http://eduportal.uz

---

42
Gidroelektrostansiyalar
(GES)da ener g ya shlab ch qar sh tab y suv oq m
kuch ga asoslanad . GESlar shlab ch qargan elektr energ yan ng tannarx arzon 
bo‘lad (quvvat teng bo‘lgan IESlardag dan 4 barobar arzon). Tog‘ daryolar ga 
qur lgan GESlarda eng arzon elektr energ ya shlab ch qa r lmoqda.
O‘zbek stonda suv quvvat man ba lar n ng mavjudl g va ayn vaqtda s-
s ql k elektr stans yas da shlat shga yo q lg‘ bo‘lmagan dan dastlab, asosan, 
GESlar qur lgan. Mamla kat m zda b r nch GES 1926-y l Bo‘zsuv kanal -
da qur ld . Key nchal k qur lgan X shrav, Tuyamo‘y n, Farhod, Xo‘jakent 
GESlar mam lakat sanoat n ng r vojlan sh da mu h m aham yat kasb etgan. 
O‘zbe k ston da GES qur sh b lan b r yo‘la elektr energ ya shlab ch qar sh, 
yerlarn su g‘or sh, xo‘jal klarn suv b lan ta’ m nlash, bal qch l kn r vojlan-
t r sh mko n yatlar yaralad .
Tezoqar daryolarda GESlarn b r-b r ga yaq n qur sh mumk n. Nat -
jada Ch rch q – Bo‘zsuv energet ka n shoot dag s ngar GESlar kaskad
(pog‘onas ) shakllanad . Bu kaskad GESlar son ga (19 ta) ko‘ra jahonda 
old ng o‘r nlardan b r n egallayd (31-rasm).
O‘zbek stondag y r k ss ql k elektrostans yalar va g droelektro-
stans yalarn ng