Geodeziya va marksheyderiya

Nuqtalarning otmetkalari bo‘yicha gorizontallar o‘tkazish. 
Relefning 
xarakterli nuqtalarining otmetkalari nivelirlashning turli usuli bilan aniqlanadi. Joy 
relfini gorizontallar bilan tasvirlash uchun nuqtalarning otmetkalari bo‘yicha 
istalgan kesim balandligi 
h 
da gorizontallar o‘tkaziladi. Gorizontallar ko‘pincha 

---

butun otmetkali nuqtalardan o‘tkaziladi. Kesim balandligi 
h 
joy relefiga bog‘liq,
bo‘lib, topografik planlarda gorizontallar har 0,5; 1,0; 2,0; 5,0 m va hokazodan 
o‘tkaziladi. 
Berilgan ikki nuqta otmetkalari bo‘yicha shu nuqtalarni tutashtiruvchi 
chiziqda ma’lum kesim balandligidagi gorizontallar o‘tadigan nuqtalar o‘rnini 
aniqlash 
interpolyasiya qilish 
deyiladi. Interpolyasiya 
analitik 
yoki 
grafik 
usul 
bilan bajarilishi mumkin. Grafik usullar analitik usulga asoslanganligidan, avval 
analitik usulning mohiyati bilan qisqacha tanishib chiqamiz. 
6.4-shakl. 

---

7-MA’RUZA. TOPOGRAFIK KARTA VA PLANDA YUZANI
HISOBLASH USULLARI 
 
 
Reja. 
1.
Geometrik usul. 
2.
Analitik usul. 
3.
Grafik usul. 
4.
Mexanik usul. 
5.
Planimetrning tuzilishi. 
6.
Planimetr yordamida uchastka yuzini aniqlash. 
7.
Yuza hisoblash aniqligi. 
Tayanch iboralar: 
grafik usul, geometrik shakl, uchburchak, trapetsiya, 
poligon, analitik usul, koordinatalari, ikkilangan yuza, grafik usul, paletka, kvadrat 
katakli, parallel paletka, mexanik usul, chizig‘iy planimerlar, qutbli planimetrlar, 
oddiy, kompensatsion, planimetr tuzilishi, richag, qutb, sanoq olish mexanizmlari, 
kareta, siferblat, verner, shakl ichida , shakl tashqarisida, planimetr konstantasi, bir 
bulak qiymati, yuzasi aniq maydon, sinash, tekshirish, hisoblash aniqligi, 
natijalarni tenglash, takomillashgan, lupa. 
Joydagi uchastka plani ma’lum masshtab bilan chizilgach, shu uchastka 
egallagan maydon yuzini kvadrat, metr yoki gektarda ifodalash kerak. Bunda joy 
konturining ko‘rinishi va talab qilingan aniqlikka qarab, yuz hisoblashning 
quyidagi usullari qo‘llaniladi:
1) geometrik usul; 
2) analitik usul; 
3) grafik usul; 
4) mexanik usul.