Geodeziya laboratoriya

DOIRAVIY EGRINI REJALASH

Agar A nuqtadan (56- a rasm) trassa j burchakka burilsa, uning ikki qismi radiusi R bo‘lgan doira k yoy bilan M va M₁ nuqtalarga urinma qilib tutashtiriladi. Markaziy MOM₁ burchak trassa burilish

j burchagiga teng, trassa burilishida OA chiziq esa burilish j

burchagi va trassa burilish burchagi ě ning bissektrisasi. Shunga ko‘ra nuqta yoyning o‘rta qismida joylashgan. M, E, M₁ nuqtalar egrining asosiy nuqtalari — tegishlicha egrining boshi (EB), eg-

rining o‘rtasi (EO‘) va egrining oxiri (EO) deyiladi. Ularni joyda belgilash uchun egrining elementlari deb ataluvchi oltita qiymat: trassa burilish burchagi j, egri chiziq radiusi R, ikki urinmalar


1
uzunlgi MA = MA = T = tangens, egri uzunligi K va burchak

uchidan erigacha masofa AE = B — bissektrisa va domer (kamtik)

D = 2T - K qiymatlarini bilish zarur.


56- rasm. To‘g‘ri va egrilar sxemasi (a)

va undan doiraviy egrining rejasi (b).
Hisoblangan burilish burchagi j va egrining radiusi R inshoot ahamiyatiga qarab tayinlanadi: Masalan, magistral kanallar uchun

9 3

eng kichik radius R £ 5B, bu yerda B — kanalning suv sathi bo‘yicha kengligi, egrining qolgan elementlari qiymatlari quyidagi

T = R tg ^j ;

2

(6.18)


^{B= R} sec ^j

2

 1_

(6.19)


K= ^{p j °}  R;

180

(6.20)

D = 2 T - K (6.21)

formulalar asosida mikro EHM lardan yoki jadvallardan foyda- lanib topiladi. Egrining aniqlangan elementlari bo‘yicha EB va EO qiymatlari ushbu formulalar yordamida hisoblanadi:

EB = B U - T ; (6.22) EO = EB + K = EB + 2 T - D . (6.23)

1.