Geodeziya laboratoriya

rasm. Ikki yonbag‘irli ko‘ndalang profildan bir yonbag‘irga o‘tish sxemasi.

16—O‘.O‘tanov 2 4 1

profili ikki tomonga suyri bo‘lganligi uchun profilni ikki tomon- lama profil deyiladi. Ikki yonbag‘irli joydan bir yonbag‘irli joyga o‘tishiga burilishning boshlanishiga yonbag‘irli boshlanish deyiladi (152- rasm).

Yonbag‘irning boshlanish joyidagi qirg‘oq yo‘l qoplamasining tashqi yarmidagi ACD yo‘lning A o‘qi atrofida aylanadi, yo‘lning ko‘ndalang nishabi yo‘l qoplamasining ichki ko‘ndalang profiliga qadar o‘zgaradi. Agar bir yonbag‘irli yo‘lning asosiy qismidagi nishab i_a.q. uchun ko‘ndalang profil belgilangan normadan oshib

ketsa, bunday holda kelguvsi bir tomonlama yonbag‘irli profil

Di
deyiladi. Yo‘l qoplamasining asosiy qismidan profilni olib o‘tish vaqtidagi ichki qirg‘oqdagi M nuqtaga nisbatan yo‘l qoplamasi bo‘yicha profilni aylantirib olib o‘tiladi. Yo‘lni kengaytirish hisobga olinmagan holdagi profil 152- rasmda keltirilgan. Bir yon- bag‘irning boshlanish joyidagi tashqi qirg‘oq C₁ qo‘shimcha nishab

yo‘l

bo‘lib, bo‘ylama yo‘llar uchun i

nishab

belgilangan chegaradan

oshmasligi lozim. Di loyiha quyidagicha ifodalanadi:

L_B =

^ba.qⁱB _,

^Diyo‘l
(12.14)

bu yerda b_a.q — yo‘lning asosiy qismi, eniga.

Yo‘lning asosiy qismini kengaytirish himoyachining ichki eni

MN hisobiga bo‘ladi. Himoyachini kengaytirish masofasi bir yon- bag‘irning uzunligiga teng bo‘lishi lozim. Bir yonbag‘irning bosh- lanishi bilan yo‘lning eniga kengaytirilishi doirasimon egriga o‘xshatib kengaytiriladi. Bir yonbag‘irli uchastkani rejalash uchun to‘g‘ri yo‘ldan egri yo‘lga o‘tish qoidasiga binoan yo‘l qoplama- sining ichki qirg‘og‘iga nisbatan yo‘l qoplamasining ko‘ndalang profili tuziladi. Yo‘l elementlaridagi qirg‘oq, asosiy qirg‘oqning balandliklari hisobga olinadi. Yo‘lning himoyachisini ichki qirg‘oqlari uchun nisbiy balandlik h himoyachi tanlanadi. Yo‘l qoplamasining o‘qi h₀ yo‘l qoplamasining asosiy qismining tashqi


a.q
qirg‘og‘i uchun h² topiladi va yo‘l qoplamasi himoyachini tashqi

qirg‘og‘i uchun h_himoyachi topiladi.

Yo‘llarni qurish vaqtida ko‘p narsalar hisobga olinadi, masa-

lan: yo‘lning asosiy qismi ikki yonbag‘iri, ko‘ndalang profil nishabi

i_a.q. va himoyachi, bir yonbag‘irli profil boshlanishidagi nishab

miqdoriga qo‘shimcha kiritish uchun Di
yo‘l

, bir yonbag‘irlik nishab

uchun i_B, yo‘lning asosiy qismi eniga b_a.q. va himoyachi b_himoya.

2 4 2

Birinchi yonbag‘ir boshlanmasdan avval yo‘l qoplamasining asosiy qismining nishabiga tenglashtirib himoyachiga nishab beriladi. Yo‘ lning aosiy qism qirg‘ og‘ ini ichki nuqtasidan yo‘ l qoplamasining ko‘ndalang nishabi tashqi yarmidagi i_m har qanday ko‘ndalang profillar uchun quyidagicha bo‘ladi:

1. 
   birinchi yonbag‘irning boshlanish uchastkasidagi ko‘ndalang profilning nishabi birinchi yonbag‘irning asosiy qismining nisha- biga teng bo‘lishi lozim:
   

h²
a.q.

= Di

yo‘l

^la.q.

= Di

yo‘l

^legri^.

h²
himoyachi


= h²
a.q.

+ Di

yo‘l

^lqoplama ^bhimoyachi _Di

^basosiy qism

yo‘l
qoplamasi b

egri

(1himoya) a.q.

(12.15)

in = 2nDi

^legri

— asosiy qism.

(12.16)

^{1 yo‘l b}asosiy qism
bu yerda: n — egrini rejalashdan boshlab, egrilarni rejalashdagi oraliqlar soni, l — egrini rejalash vaqtidagi oraliqlar masofasi (bir yonbag‘irli reja nishabiga qarama-qarshi yo‘nalishdagi nishab).

2. 
   ko‘ndalang profildan keyingi uchastkalar uchun tuzilgan bir yonbag‘irli nishabning asosiy qismi ko‘ndalang profilning ni- shabiga teng bo‘ladi:
   

h¢
himoyachi2

= -ni

egri

^bhimoyachi


b

,

Di
yo‘l


- l
asosiy qism

1
^hhimoyachi2 ⁼ ₂

i
a.q.

^ba.q.

+ ni

+ l
yo‘l

egri ^,

h²

= i
a.q.2

a.q.^b

a.q.

+ nDi

yo‘l

egri^,

h¢
him2

= h² a.k 1 +

^bhimoya _=(i

^ba. q.

a.q.^b

a.q.

+ nDi

yo‘l egri

) 1  ^himoya , (12.17)

 
a.q.

2
ia₂

= h²

a.q.^{: b}

= i
a.q.

a.q.

ⁿⁱyo‘l

^legri ^ba. q.
. (12.18)

Ko‘ndalang profil bir yonbag‘irli profilning boshlanishidan boshlab trassa egrisining boshlanishigacha bo‘lgan masofa quyidagicha bo‘ladi:

2 4 3

egri
La = (n + 2) l .
Bir yonbag‘irning boshlanish uchastkalarida egrining rejali ish- lari boshlanadi. So‘ngra har qaysi ko‘ndalang profilda yo‘l qop- lamasining asosiy qirg‘og‘idagi profilda belgi raqamlari ko‘rsati- ladi va hisoblanadi. Tiklik egri ordinatasi hisobga olingan holda yo‘l qoplamasining qirg‘oq belgi raqamlari hisobga olinadi. So‘ngra bir yonbag‘irning boshlanishidagi yo‘l qoplamasining ko‘ndalang profilidagi nuqtalarning balandligi, bir yonbag‘irli ichki yo‘l qoplamasining asosiy qirg‘oqning yuqorisidagi barcha nuqta- larning belgi raqamlarini hisobi olinadi. Ana shu belgi raqam- laridan foydalanilgan holda yo‘l aylanasidagi barcha nuqtalarning hammasi rejalanadi.

13- bob. YER OSTI QUVURLARINING LOYIHASIGA ASOSLANISH

1.