Geodeziya laboratoriya

YO‘L QOPLAMASINING QIRG‘OG‘IDAGI YONBAG‘IRNI TEKISLASH

Yo‘l qoplamasini rejalashda yo‘lni yangitdan barpo qilib ko‘ta- rish tuproq ishlaridan boshlanadi. Yangi qurilayotgan yo‘lni tuproq bilan ko‘tarish vaqtida skreper, buldozer va ekskavatorlar yorda- mida tuproq ishlari bajariladi. Jumladan, skreper bilan ishlash jarayonida yo‘lning ikki chekkasidan tuproq to‘kish boshlanadi, so‘ngra yo‘lning o‘rtasiga tuproq to‘kiladi. Yo‘ldagi tuproqni to‘ki- layotganda skreper pichog‘i bilan do‘ng bo‘lib qolgan joylar qirqib tekislab o‘tiladi, qotiriladi. Skreperning o‘z vazni bilan yo‘l qop- lamasidagi tuproq qatlamlarini qotirib boriladi. Yo‘lning qirg‘og‘i- dagi yonbag‘ir (otkosnik)ni tekislab, qotirib boriladi. Trassa loy- ihasida belgilangan asosiy nuqtalarga asoslanib ko‘ndalang profil bo‘ylab rejalash ishlari olib boriladi. Tiklik qiyalikdagi ko‘nda- lang nishab i_R trassa yo‘l qoplamasining yonbag‘ir qirg‘og‘idan

2 3 5


143- rasm. Tuproq polotnosining qirg‘og‘idagi yonbag‘ir joylarini tekislab urib qotirish.
chetlab qolmasligi lozim. Tiklik qiyalikdagi qirqim yo‘l qoplamasi- ning, yonbag‘ir qirg‘og‘idagi farqi l¢ va tog‘ ostining farqi l ² qismi- ni aniqlashda qazilma va ko‘tarma joylardagi yonbag‘irning nishabini quyidagicha aniqlanadi (143- rasm):

^lH =

^B + ^hHm;

2

l₀ =

^B + bR + hHm^;

2

l_b =

^B + bR + hbm . (12.1)

2

Bunday sharoitda qazilma, ko‘tarma va yonbag‘irning nishabini aniqlashdan foydalaniladi (144- rasm):

0 0
i = tg ě = 1 : m (12.2)
va tog‘lik joyning nishabi:


egri egri
i = tg n = 1:n. (12.3)
Ko‘tarma ostidagi yostiqning qanday holatda ekanligini aniqlash uchun tog‘ning yuqorisida turib, yer yuzasidagi AMC uchburchak- ka qarab, quyidagi ifodadan foydalaniladi (144- rasm):

l_H^ ₌

sin b₀

^B  hHm

2 _.

sin[180^- ( b₀+ n_egri ]

^B  hHm

H
l = ² . sin ( b₀+ n_egri )

(12.4)

Bizga trigonometriyadan quyi- dagilar ma’lum:

144. 
     rasm. Qazilma, ko‘tarma va yonbag‘irlarning nishabini
     

sin(ě


+ n
egri


0 egri
+

) = sin ě

cos n


+
egri

0

0
aniqlash.

2 3 6

cos ě sin n ,

1
sin b₀ = = = ^,

0

m
^cosb = ^{tg b0} =

; sin( b₀+ n_egri )=