Geodeziya laboratoriya

Gorizontal belgisini berilgan nuqtaning balandligi va ma’- lum relyef kesimi bo‘yicha aniqlash.

Bu masalani yechishda gorizontal belgisi relyef kesimi baland- ligiga karrali, berilgan nuqta balandligi va eng yaqin gorizontal belgisi farqi relyef kesimi balandligidan kam bo‘lishi kerak. 5- rasmdagi xarita varag‘i qismida gorizontallar 2,5 m dan o‘tka- zilgan. Malinovka tog‘i balandligi esa 159,7 m, demak, yaqinroq eng kichik gorizontalning balandligi 157,5 m (kvadrat 6411).

2. Joy nuqtalari belgilarini aniqlash.

Agar nuqta gorizontalda yotgan bo‘lsa, uning belgisi gorizontal

belgisiga teng. Masalan, (kvadrat 6511), H₁ = 152,5 m, ikkinchi

nuqtaning belgisi balandligi har xil bo‘lgan gorizontallar orasida

joylashgan. Shu sababli uni ko‘zda interpolyatsiyalash orqali topish

mumkin. H₂ = 155,0 + 1,3 = 156,3 m. Agar nuqta bir nomli go-

rizontallar orasida yotgan bo‘lsa, uning balandligi taqriban topi-

ladi: 0,5 h gorizontaldan katta yoki kichik, ya’ni H₃

- 1 ,2 = 153, 8 m.

= 155,0 -

Gorizontallar orasida yotgan 4 nuqtaning balandligi H₄ ni to- pish uchun esa chiziqli interpolyatsiyalashning quyidagi formu-

lasini qo‘llash mumkin:

^{HB= HH} +

^Snb _h, ^Smn
(2.6)

bunda: H_H — pastda quyi yotgan gorizontal balandligi,

S_nb — B nuqtadan pastda quyi yotgan gorizontallargacha bo‘lgan masofa,

S_mn — yondosh gorizontallar orasidagi masofa,

h — relyef kesimi balandligi.


mn
Y e c h i s h : xaritada S_d4 = 150 m, S = 475 m o‘lchaymiz,

ularni va ma’lum H_H = 152,5 m va h = 2,5 m qiymatlarni (2.6) formulaga qo‘yamiz:

B
H = 152,5+ ¹⁵⁰  2,5= 153,3 m.

475