Geodeziya laboratoriya

Quduqni burg‘ilash usullari

Quduq hosil qilish tog‘ jinsini yemirish, sindirish, parchalash va uni quduq devorlariga shibbalash yoki quduq ustiga olib chiqish orqali amalga oshiriladi. Hozirgi kunda tog‘ jinsini burg‘ilash- ning bir necha usulidan foydalaniladi.

Urib burg‘ilash — bu usulda tog‘ jinsini arqonga osilgan burg‘u — doloto bilan urib sindiriladi va uni devorga shibbalanadi. Quduqni o‘stirish o‘tkizdiriladigan quvur (оáñàäíèå òðóáû) bilan amalga oshiriladi. Urib burg‘ilash usuli bilan quduq hosil qilish- ni yerga qoziq qoqib, sug‘urib olishga qiyoslash mumkin. Bu usulda quduqni tik yo‘nalishda 200 m chuqurlikkacha o‘stirish mumkin.

2 8 8

Hozirgi kunda quduqlarning 2 % ga yaqini shu usulda burg‘i- lanadi. Urib burg‘ilash usuli asosan geologik qidiruv, suv va qattiq foydali qazilmalar quduqlari uchun keng qo‘llaniladi.

Neft va gaz quduqlarini burg‘ilashda faqat aylantirib burg‘i- lash usuli qo‘llaniladi. Bu usulda quduq to‘xtovsiz aylanayotgan doloto bilan tog‘ jinslarini parmalab hosil qilinadi. Doloto bilan parchalangan tog‘ jinslari quduq ustiga yuvish agentlari (suv, havo, qisilgan gaz, burg‘ilash eritmasi) bilan chiqariladi. Burg‘ilash as- bobini aylantiruvchi manba joylashganligiga qarab, aylantirib burg‘ilash quyidagi turlarga bolinadi:

1. 
   rotor usuli;
   
2. 
   turbobur usuli;
   

d) elektrobur usuli.

Quduqni burg‘ilash quyidagi jarayonlardan iborat:

• 
  Dolotoning zaboyda ishlashi.
  
• 
  Quduq devorlarini kolonnalar bilan mustahkamlash.
  
• 
  Tog‘ jins namunasini (kern) olish.
  
• 
  Geofizik o‘lchov ishlari.
  
• 
  Quduqni o‘zlashtirish.
  
• 
  Qatlamdan mahsulotni chaqirish.
  

Agar quduqda avariya yoki murakkablashuvlar sodir bo‘lsa, ularni tugatish va bartaraf etish uchun qo‘shimcha ishlar bajariladi.