Geodeziya laboratoriya

GEODEZIK ZICHLASHTIRISH TARMOQLARINING ASOSIY KO‘RSATKICHLARI

¹	Triangulyatsiya Poligonometriya		Triangulyatsiya		Poligonometriya
Razryad	Tomon uzun- ligi, L km	Burchak o‘l- chash o‘rta kvadratik õatoligi	Uchbur- chakda yo‘l qo‘yiladi- gan õatolik cheki	Chiqish (bazis) to- mon o‘l- chash nisbiy õatosi	Burchak bog‘lan- masligi	Yo‘l qo‘yi- ladigan chi- ziqli bog‘- lanmaslik
1 2	0,5—5 0,25—3	5 10	20 40	1:50000 1:20000	10: n 20: ^n	1:10 000 1:5 000

Zichlashtirish balandlik tarmoqlari asosan davlat nivelirlash punktlari orasida texnik nivelirlashni o‘tkazish orqali yaratiladi.

1 1 8

71- rasm. Geodezik zichlashtirish tarmoqlarini yaratish sxemalari:

a — geodezik to‘rtburchak; b — markaziy sistema; d — uchburchaklar zanjiri; e — yakka uchburchakka kiritish; f — guruh punktlarini kiritish.

f = 50
Texnik nivelirlash aniqligi yo‘l bo‘yicha nisbiy balandliklarni yig‘indisida bog‘lanmaslikni quyidagi

cheki

, mm

formula bo‘yicha hisoblanadigan chekli xatoligi bilan tavsiflanadi, bunda L — yo‘l uzunligi, km da.

1 1 9

Nishabligi katta joylarda, 1 km yo‘lda bekatlar soni 25 dan ortiq bo‘lganda, chekli bog‘lanmaslik miqdori quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

h
f = 10

cheki

, mm,

bunda n — yo‘lda shtativ (bekat)lar soni.

Texnik nivelirlashda 4- sinf nivelirlash tarmog‘iga hamma pun- ktlar kiritiladi.

Geodezik syomka tarmoqlari topografik syomkalarni bevosita asosi bo‘ladi. Ular muhandislik inshootlari loyihalarini joyga ko‘- chirishda u yoki boshqa masshtabdagi topografik syomkani baja- rishda yetarli zichlikni ta’minlash uchun yasaladi hamda boshqa ishlarni bajarishda bevosita geodezik asos bo‘lishi mumkin.

Syomka tarmoqlari yakka teodolit yo‘li, bir tugunli teodolit yo‘li, poligonlar sistemasi, markaziy sistema yasash, teodolit, men- zula yo‘llarini o‘tkazish, to‘g‘ri, teskari, kombinatsiyalashgan kestirmalarni yasash orqali yaratiladi (72- rasm).

Syomka geodezik tarmoqlari balandliklari geometrik yoki tri- gonometrik usullarida aniqlanishi mumkin. Bunda yo‘l qo‘yila- digan chekli xatolik

h
bo‘lishi kerak.

f £ 10

, sm

Syomka tarmoqlari punktlarining zichligi syomkaning har xil metodlari uchun har xil bo‘lib, u relyef xarakteriga, kontur soni

72. 
    rasm. Syomka tarmoqlarini yaratish sxemalari: a — yakka teodolit yo‘li;
    

b — bir tugunli teodolit yo‘li; d — poligonlar sistemasi;

e — markaziy sistema.

1 2 0

va o‘lchamiga bog‘liq: 1 kv km ga mahkamlangan punktlar umu- miy soni: 0,1—1:25000 masshtabda, 0,3—1:10000, 1,0—1:5000, 3—1:2000 kam bo‘lmasligi kerak.

Syomka tarmoqlari punktlari vaqtinchalik belgilar — yog‘och ustunlar va qoziqlar, metall quvur qirqimlari bilan mahkamlanadi (70- b rasm), ular yonida nishon tayoqchalari o‘rnatiladi, baland- liklari holati vaqtinchalik reperlar bilan mahkamlanadi (70- e rasm). Hamma rejali geodezik tarmoq punktlari koordinatalari hamda balandlik geodezik tarmog‘i punktlari balandliklari maxsus kataloglarga kiritiladi, unda punktlar nomi va joylashgan o‘rni ko‘rsatiladi.

6.