Geodeziya laboratoriya

ADABIYOTLAR

1. 
   Ý. Íóðìàòîâ, ¤. ¤òàíîâ. Ãåоäåçèÿ, Òоøkåíò, «¤çáåkèñòоí», 2002.
   
2. 
   Â. Ë. Àññóð, Ì. Ì. Ìóðàâèí. Ðókоâоäñòâо ïо ëåòíåé ãåоäåçè÷åñkоé è òоïоãðàôè÷åñkоé ïðàkòèkå.
   
3. 
   Â. Ë. Àññóð, À. Ì. Ôèëàòîâ. Ïðàkòèkóм ïо ãåоäåçèè. Ì., «Íåäðà», 1985.
   
4. 
   Ïðàkòèkóм ïо èíæåíåðíоé ãåоäåçèè. Ì., «Íåäðà», 1987.
   
5. 
   Â. Â. Áàêàíîâà, Ï. È. Ôîêèí. Òàáëèöû ïðèðàùåíèÿ kооðäèíàò. Ì.,
   

«Íåäðà», 1982.

6. 
   Â. Í. Iàíüøèí, Á. Í. Êîñêîá. Cïðàâо÷íоå ðókоâоäñòâо ïо kðóïíо- мàñøòàáíûм ñú¸мkàм. Ì., «Íåäðà», 1977.
   
7. 
   Ì. À. Ièðíáåðã. Çàäà÷íèk ïо ãåоäåçèè. Ì., Èçäàòåëüñòâо ãåоäåçè-
   

÷åñkоé ëèòåðàòóðû, 1961.

8. 
   Èíñòðóköèè ïо âû÷èñëåíèþ íèâåëèðоâоk. Ì., «Íåäðà», 1971.
   
9. 
   Èíñòðóköèÿ ïо òоïоãðàôè÷åñkèм ñú¸мkàм â мàñøòàáàõ 1:10 000 è 1:25 000. Ïоëåâûå ðàáоòû. Ì., «Íåäðà», 1978.
   
10. 
    Í. À. Ìèòèí. Òàáëèöû äëÿ ðàçáèâkè ñ ïåðåõоäíûмè kðèâûмè íà ñòðоèòåëüñòâå àâòомоáèëüíûõ äоðоãàõ, 1963.
    
11. 
    Ì. Å. Ïèñêóíîâ, Â. Í. Êðûëîâ. Ãåоäåçèÿ ïðè ñòðоèòåëüñòâå ãàçоâûõ, âоäоïðоâоäíûõ è kàíàëèçàöèоííûõ ñåòåé è ñооðóæåíèé. Ì., Còðоéèç- äàò, 1982.
    
12. 
    Á. Ñ. Õåéôåíö, Á. Á. Äàíèëîâè÷. Ïðàkòèkóм ïо èíæåíåðíоé ãåоäå- çèè, Ì., «Íåäðà», 1977.
    
13. 
    Ô. À. Êîðøàê. Ãåоäåçèÿ. Èçäàíèå øåñòоå. Ì., «Íåäðà», 1976.
    
14. 
    Â. È. Ô¸äîðîâ, Ï. È. Øèëîâ. Èíæåíåðíàÿ ãåоäåçèÿ. Ì., «Íåäðà», 1982.
    

2 9 4

MUNDARIJA
1- bob. Kirish

1. 
   Gåodeziya fani to‘g‘risida umumiy tushuncha 3
   
2. 
   Geodeziyaning rivojlanish tarixiga doir 4
   
3. 
   Yerning umumiy shakli va o‘lchamlari 5
   
4. 
   Geodeziyada proyeksiyalash usuli. Joy nuqtalari koordinatalari
   

va balandliklari 7

5. 
   Topografik õaritalarni o‘rganish. Masshtablar 9
   
6. 
   Shartli belgilar 13
   
7. 
   Topografik xaritalar, ularni grafalash va nomenklaturasi 14
   
8. 
   Gauss zonali ko‘ndalang silindrik proyeksiyasi to‘g‘risida
   

tushuncha. To‘g‘ri burchakli va qutb koordinatalari 18

9. 
   Joy chiziqlarini aniqlash 22
   
10. 
    Xaritani (kartani) joyda aniqlash 26
    

2. 
   bob. Joy elementlari va relyefni xarita va rejalarda tasvirlash
   

1. 
   Joy relyefining asosiy shakllari 28
   
2. 
   Joy relyefini xarita va rejalarda gorizontallar bilan tasvirlash 29
   
3. 
   Topografik xarita va rejalar bo‘yicha masalalar yechish
   

(amaliy mashg‘ulot) 33

4. 
   Yer sirtini raqamli ko‘rinishda tasvirlash 37
   
5. 
   Nuqtalar belgilari bo‘yicha gorizontallar o‘tkazish 38
   
6. 
   Geoinformatsion sistemalar to‘g‘risida tushuncha 40
   
7. 
   Kadastrda geoinformatsiyali sistemalar 42
   

3. 
   bob. O‘lchash xatoliklari nazariyasi to‘g‘risida boshlang‘ich ma’lumotlar
   

1. 
   O‘lchash va uning turlari 43
   

2 9 5

2. 
   O‘lchash xatoliklari va xatoliklar nazariyasi 44
   
3. 
   Tasodifiy xatoliklar xossalari 45
   
4. 
   O‘lchashlar aniqligini baholashda qo‘llaniladigan mezonlar 46
   
5. 
   Haqiqiy xatolklar bo‘yicha aniqlikni baholash misoli 48
   
6. 
   Teng aniqlikda o‘lchangan kattalikning o‘lchash natijalarini matematik ishlanishi 49
   
7. 
   O‘lchangan miqdorlar funksiyalari aniqligini baholash 52
   
8. 
   Teng aniqliksiz o‘lchashlar natijalarini baholash 55
   

4. 
   bob. Burchaklarni o‘lchash
   

1. 
   Teodolitlarning tuzilishi 57
   
2. 
   Teodolitni tekshirish va sozlash 63
   
3. 
   Ufqiy burchakni o‘lchash 64
   
4. 
   Tik burchaklarni o‘lchash 66
   

4. 
   bob. Joyda masofa o‘lchash
   

1. 
   Joydagi chiziqlarni o‘lchashga tayyorlash 68
   
2. 
   Lentada chiziq o‘lchash 70
   
3. 
   Lentada bevosita o‘lchab bo‘lmaydigan chiziq uzunligini aniqlash 72
   
4. 
   Optik dalnomerlar. Ipli dalnomerlar. Ikkilanma tasvirli
   

dalnomerlar 73

5. 
   Lenta va ipli dalnomerlarda o‘lchangan qiya chiziqning ufqiy qo‘yilishini aniqlash 75
   
6. 
   Elektromagnitli dalnomerlar yordamida masofa o‘lchashning
   

asosiy prinsiplari 77

7. 
   Masofa o‘lchashning fazali metodi 79
   

4. 
   bob. Geometrik nivelirlash haqida tushuncha
   

1. 
   Nivelirlash turlari 81
   
2. 
   Geometrik nivelirlash usullari 81
   
3. 
   Yer egriligi va tik (vertikal) refraksiyaning nivelirlash
   

natijalariga ta’siri 84

4. 
   Zamonaviy nivelirlar to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar 91
   

2 9 6

5. 
   Texnik nivelirlash. Trassani nivelirlashga tayyorlash 92
   
6. 
   Doiraviy egrini rejalash 93
   
7. 
   Trassa tomonlarini o‘lchash va uni piketlash 94
   
8. 
   Trassani nivelirlash 96
   
9. 
   Trassani nivelirlash natijalarini ishlab chiqish
   

(1- hisob-chizma ish) 97

10. 
    Trassa bo‘ylama profilini tuzish, inshootni loyihalash 100
    
11. 
    Yuzani kvadrat va magistral usullari bilan nivelirlash 103
    
12. 
    Yuzani bir necha bekatdan nivelirlash va natijalarni ishlab
    

chiqish (amaliy mashg‘ulot) 105

4. 
   bob. Geodezik tarmoqlar
   

1. 
   Geodezik tarmoqlar va ularning vazifalari 109
   
2. 
   Geodezik tayanch tarmoqlarini yaratish prinsiplari 110
   
3. 
   Davlat geodezik tarmog‘i 111
   
4. 
   Geodezik tarmoqlar punktlarini joyda mahkamlash
   

va belgilash 114

5. 
   Geodezik zichlashtirish va syomka tarmoqlarini barpo etish 117
   
6. 
   Geodezik tarmoqlarni yer navigatsiyali sun’iy yo‘ldoshlari (ENSY) sistemalaridan foydalanuvchi GPS-priyomniklar
   

yordamida yaratish to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar 121

7. 
   WGS-84 koordinatalar sistemasi 123
   
8. 
   Yer sirti nuqtalari o‘rni koordinatalarini yer sun’iy yo‘ldoshlari bo‘yicha aniqlash prinsipi 124
   
9. 
   ENSY tarmoqlari ballistik strukturasi va signallari 127
   
10. 
    Qabul qilish (priyomnikli) apparaturani qurish prinsipi 129
    
11. 
    GPS syomka 131
    

4. 
   bob. Gorizontal syomkalar
   

1. 
   Teodolit syomkasi, teodolit yo‘lini o‘rnatish 133
   
2. 
   Tafsilotni syomka qilish 134
   
3. 
   Dalada o‘lchash natijalarini ishlash(2- hisob-chizma ish) 137
   
4. 
   To‘g‘ri geodezik masala. Koordinata orttirmalarini hisoblash 140
   
5. 
   Teodolit yurishidagi ochiq va yopiq mashg‘ulot joyining
   

koordinata orttirmalarining bog‘lanmaslik xatosini hisoblash 145

2 9 7

6. 
   Teskari geodezik masala 149
   
7. 
   Teodolit syomkasi rejasini tuzish 150
   
8. 
   Yuzani analitik usulda hisoblash 152
   
9. 
   Yuzani grafik usulda aniqlash 155
   
10. 
    Yuzani mexanik usulda aniqlash 156
    

4. 
   bob. Topografik syomkalar
   

1. 
   Trigonometrik nivelirlash 160
   
2. 
   Taxeometrik syomkani bajarish (3-hisob-chizma ish) 163
   
3. 
   Taxeometrik syomkani avtomatlashtirish to‘g‘risida
   

tushuncha 171

4. 
   Menzula syomkasi 173
   
5. 
   Menzulaning tuzilishi va uni tekshirish 176
   
6. 
   Kipregelning tuzilishi va uni tekshirish 177
   

4. 
   bob. Inshootlarni loyihalash va qurishda geodezik ishlar
   

1. 
   Ufqiy va qiya tekislikni loyihalash 181
   
2. 
   Yer ishlari kartogrammasini tuzish (amaliy mashg‘ulot) 182
   
3. 
   Loyihani joyga ko‘chirish uchun asos va rejalash chizmalarini tayyorlash (amaliy mashg‘ulot) 184
   
4. 
   Loyihaviy balandlikni joyga ko‘chirish 188
   
5. 
   Burilish elementlari, burilishning asosiy nuqtalarini belgilash. Trassani mustahkamlash 190
   
6. 
   Piketlash, egri chiziq bosh va oxirining piket o‘rinlarini
   

hisoblash 193

7. 
   Ko‘ndalang profillarni bo‘lish 195
   
8. 
   Piketlash daftarchasi 195
   
9. 
   Burilishni batafsil bo‘lish 197
   
10. 
    Piketlarni egri chiziqqa ko‘chirish 202
    
11. 
    Uzun egri chiziqlarni bo‘lish 203
    
12. 
    O‘tish egri chiziqlari 204
    
13. 
    Serpantinalar 206
    
14. 
    To‘g‘ri va egri chiziqlar qaydnomasi 207
    
15. 
    Nivelirlash jadvalini to‘ldirish 209
    
16. 
    Trassa rejasi va bo‘ylama profil tuzish 213
    

2 9 8

17. 
    Loyiha belgilarini hisoblash 219
    

4. 
   bob. Trassani olib o‘tish va uni mustahkamlash
   

1. 
   Trassani tiklash 220
   
2. 
   Avtomobil yo‘lining asosiy elementlari va ularning muhandislik inshootlari 222
   
3. 
   Trassa to‘g‘risidagi rejalashning umumiy ma’lumoti 224
   
4. 
   Trassani kamerallash 230
   

4. 
   bob. Yo‘l qoplamasining qirg‘og‘ini rejalash
   

1. 
   Yo‘l qoplamasining qirg‘og‘idagi yonbag‘irni tekislash 235
   
2. 
   Yo‘l qoplamasini rejalash 239
   

4. 
   bob. Yer osti quvurlarining loyihasiga asoslanish
   

1. 
   Vodoprovod tarmoq va inshoot elementlarini yo‘lga
   

qo‘yish sxemasi 244

2. 
   Kanalizatsiya tarmoq inshootini yo‘lga qo‘yish elementining sxemasi 245
   
3. 
   Gaz inshoot tarmoq elementini yo‘lga qo‘yish sxemasi 246
   
4. 
   Yer osti quvur belgi raqamini mahalliy joydagi to‘siqlardan
   

trassaning boshlanish nuqtasiga olib o‘tish 247

5. 
   Yer osti kommunikatsiya va inshootning asosiy o‘qini nuqtaga bog‘lash va uni kesib o‘tish 248
   
6. 
   Yer osti kommunikatsiyalari va inshootlarining asosiy o‘qini
   

yuzaga olib chiqish 250

7. 
   Truboprovodning fazodagi holati, quduqlar, ularning
   

moslamasi va o‘rnatilishi 254

8. 
   Suvning harakatidagi tezlik va nishablikning eng oz miqdorini hisoblash 256
   
9. 
   Truboprovodlarni ariqlarga joylashtirish, ko‘ndalang qirqimdan olib o‘tish va ularning avvalgi yer osti kommunikatsiyalar bilan
   

bog‘lanishi 258

10. 
    Ariqqa quvurni alohida o‘rnatish vaqtidagi rejalash ishlari 259
    
11. 
    Yer osti kommunikatsiyalarini oldindan tekshirib ko‘rish 261
    

2 9 9

12. 
    Truboprovodning ariqqa o‘rnatilishi 263
    

4. 
   bob. Qurilishda geodeziya
   

14.1. Qurilishda geodeziya ishlari 266

4. 
   bob. Sun’iy inshootlarni qurish
   

1. 
   Yo‘l inshootlarini qurish 278
   
2. 
   Leica-elektron taxeometri TC-600 285
   
3. 
   Quduqlarni burg‘ilash ishlari haqida tushuncha 287
   
4. 
   Quduq konstruksiyasi haqida tushuncha 291
   
5. 
   Quduqlarni ishga tushirish va o‘zlashtirish 292
   

Adabiyotlar 294

O‘ktamjon O‘tanov

GEODEZIYA

Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
«Bilim» nashriyoti — 2005.

Muharrir H. Alimov

Musavvir J. Gurova

Texnik muharrir T. Smirnova

Musahhih M. Akromova

Kompyuterda tayyorlovchi Ye.Gilmutdinova

16
Bosishga 26.04.05 da ruxsat etildi. Bichimi 60½90¹/ .

«Tayms» garniturada ofset bosma usulida bosildi. Shartli b.t. 19,0.

Nashr t. 17,8. Jami 1000 nusxa. 65- raqamli buyurtma.
«ARNAPRINT» MCHJda sahifalanib, chop etildi.

Toshkent, H.Boyqaro ko‘chasi, 51.

O‘.O‘tanov.

Geodeziya. O‘quv qo‘llanma. T.: O‘MKHTM, «Bilim» nashriyoti, 2005. — 304 bet.

www.ziyouz.com kutubxonasi