Geodeziya, kartografiya, geografiya

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI

“ GEODEZIYA, KARTOGRAFIYA, GEOGRAFIYA”

KAFEDRASI



Geodeziya, kartografiya va kadastr yo’nalishi


204-guruh talabasi Abduxalimov Elyorning

“KARTASHUNOSLIK“ fanidan

Kurs loyihasi
Mavzu: KARTOGRAFIK TASVIRLASH USULLARI VA ULARNING QO’LLANILISHI


Topshirdi: Abduxalimov E.F
204-guruh talabasi


Kurs ishi rahbari : Jumabayev. R
Urganch 2022
MAVZU: KARTOGRAFIK BELGILAR VA TASVIRLASH USULLARI
Reja:
KIRISH
I. BOB. KARTOGRAFIK BELGILAR USULLARI.
1.1. Kartografik belgilar, ularning vazifalari.
1.2. Kartografik belgilarning turlari va ularni farqlash.
II. BOB. KARTOGRAFIK BELGILARNI BIRGA QO’LLASH USULLARI.
2.1. Kartografik tasvirlash usullari.
2.2. Relyefni tasvirlash usullari.
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
ILOVA.
KIRISH
Kurs loyihasini dolzarbligi. Respublikamizning Universitetlarida geografiya mutaxassisliklari tayyorlaydigan geografiya fakulteti talabalari uchun o’qitiladigan fanlar orasida kartografiya alohida o’rin egallaydi. Chunki geografik karta va kartografik bilimlar talabalarning dunyoqarashlarini shakllantirishda, borliqni makon va zamon bilan bog’lab tushuntirishda, geografik jarayonlarning tabiiy qonuniyatlarini o’rganishda, geografik tadqiqotlarni mukammal olib borishda juda ko’p keladi, tadbir joiz bo’lsa geografiyaning ikkinchi tili hisoblanadi.
Darslikni yaratishda kartografiya bo’yicha qabul qilingan davlat standarti asos qilib olinib, professor X. Hasanov ning ilmiy asarlaridan, professor K. A. Solishev ning “Kartografiya” darsligidan (Moskva 1982), G.Y. Gryunberg va boshqalarning “Картография с основами топоррафии” (Moskva 1991) va A. M. Berillant ning “Карта-второй язык географии” (Книга для учителей. M: Просвищения. 1985) o’quv qo’llanmalaridan, hamda mustaqillikdan so’ng respublikamizda chop etilgan o’quv geografik atlaslaridan foydalanildi. Kitobda hozirgi O’zbekiston hududi ilk bor aks ettirilgan qadimgi Yunon va Rim kartalari haqida qisqacha ma’lumot keltirildi. O’rta Osiyo olimlari, sayyohlarining kartografiya faniga qo’shgan hissalari, xususan Muhammad al Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, Mahmud Qoshg’ariy, Xofizi Abru tomonlaridan yaratilgan kartalarga keng o’rin berildi. Shu bilan birga respublikamizda kartografiya sohasida ish olib brogan kartograf-olimlarning ishlari, bu sohani rivojlantirishga o’z xissalarini qo’shgan olimlar haqida ham ma’lumot berildi. Xorijiy mamlakatlarning kartografiyani rivojlantirishga katta hissa qo’shgan olimlar tog’risida ham ma’lumotlar keltirildi. Darslikda respublikamizning mustaqillikdan so’ng kartografiya sohasida erishilgan muvaffaqiyatlari va uning istiqbollari hamda muammolari haqida ham to’xtab o’tildi. Darslikning mazmuni va mundarijasi universitetlarning geografiya fakultetlarida o’qitilayotgan “Kartografiya” fanining o’quv dasturiga muvofiq bayon etildi.
Darslikda aerokosmik usullar va ulardan kartalar tuzishda foydalanishga, kartografiya sohasidagi so’ngi ma’lumotlar, tadqiqotning kartografik usuli, geoinformatsion kartografiya, kartografik modellashtirish va karta tuzishda kompyuterlardan foydalanish kabi masalalarga alohida e’tibor qaratilgan. Muallif darslikni yozishda o’z maslahatlari bilan yordam bergan dotsentlar M. Asomov, A. Egamberdiyev, J. Qoraboyevlarga va masul muharrir geografiya fanlari doktori S. Qoraboyevga muallif chuqur minnatdorchiligini bildirdi.