«Geodeziya» fanidan Amaliy ish uchun ko’rsatma “nivelir to’rini Ekvivalent usulida tenglashtirish

Poligonlar bo’yicha balandlik bog’lanmaslik xatosini hisoblash

Poligon №	Poligonni aylanish tartibi	Poligonga kiruvchi yo`llar nomeri	Poligon bog’lanmaslik xatosi , mm	Poligon uzunligi L km	Poligon bog’lanmaslik xatosini cheki mm	Poligon bo’yicha tuzatmalar yig’indisi
1	2	3	4	5	6	7
I II III IV	52- M dan 52 - M gacha 52- M dan 52-M gacha 43- M dan 52- M gacha 52- M dan 143- M gacha	2,4,3 4,5,6 1,2 5,7	+10 0 +8 +8	16.1 9.4 5.7 3.6	31 24 19	-10,0 0,0 -8,0 -8,0

Ushbu misoldan poligonlarda barcha bog’lanmaslik hatolari qiymatan o’z chekli qiymatidan ortmaydi, shuning uchun tenglashtirishga o’tishimiz mumkin.

B) Nisbiy balandliklarni tenglashtirish va tugun reperlarining otmetkalarini hisoblash

Yuqorida aytganimizdek ekvivalent almashuv usulida masala ko’p tugun nuqtali nivelir to’rini bir tugun nuqtali to’r ko’rinishiga keltirib tenglashtirishdir.

Bizning misolimizdagi to’rda (1-chizma) uchta tugun nuqta mavjud bo’lib, biz ushbu nuqtalardan birini asos qilib olishimiz kerak. Masalan 13-Rp ni tugun nuqta sifatida qoldirsak ushbu nuqtada uchta yo’l tutashadi. Bitta 4-oddiy yo’l xamda ikkita murakkab yo’l (1,2+3) va (5,7+6) tutashadi; xar bir murakkab yo’l o’z o’rnida ekvivalent (1,2) yoki (5,7) yo’llardan va haqiqiy 3 yoki 6 yo’ldan tashkil topadi. (1- chizma).

Agar tugun nuqta sifatida 14-Rp olsak, unga ham uchta yo’l ikkita 5 va 7-oddiy yo’l xamda murakkab yo’l tutashadi.

Tenglashtirishni 3-variantida tugun nuqta tarzida 12-Rp ni olishimiz mumkin. Bu xolda xam unda uch yo’l tutashadi: ikkita 1 va 2- oddiy yo’l xamda bitta murakkab yo’l .

Masalani yechish uchun ushbu ko’rsatilgan variantlardan birinchisini olamiz. Hisob natijalarini 2- jadvalga yozib boramiz, so’ngra mavjud 1 va 2-yo’lini ekvivalent 1,2 yo’l bilan almashtiramiz. Ekvivalent 1,2- yo’lning vazni mavjud 1 va 2 yo’l vaznlarini yig’indisiga teng bo’ladi, ya’ni

P_1,2=P₁+P₂ (1)

Nisbiy balandliklarni tenglashtirish va tugun reperlarining otmetkalarini hisoblash jadvali

2-jadval

Yo’l №