Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari

Ma’lumotni aniqlash. MBBT ma’lumotlarning dasturiy vositalarga tuzilishini koʻrsatib beruvchi vazifalar bilan ta’minlaydi. Bularga qayd qilingan axborotni aniqlash va modifikatsiya qilish hamda ma’lumot uchun zarur boʻlgan turli boshqa vazifalar kiradi.
Ma’lumotni boshqarish. Ma’lumotlar tuzilmasi aniqlangandan soʻng ma’lumot zaruriyatlari kiritiladi, oʻzgartiriladi yoki oʻchiriladi. Bu operatsiyalarni bajaradigan vazifa (funksiya)lar MBBT ning bir qismidir. Bu vazifalar rejalashtirilgan yoki rejalashtirilmagan ma’lumot boshqaruvida ishlatiladi:

• 
  ma’lumotni saqlash;
  
• 
  ma’lumotlarni ishlatish, bajarish.
  

Demak, MBBT katta oʻlchamdagi ma’lumotlarni bir tizimdan ikkinchisiga oʻtkazish va qayta ishlash holatida soʻrovning qulay hamda oson bajarilishiga imkon yaratadi.

7. Atribut va geofazoviy ma’lumotlarni birlashtirish

Geografik ma’lumotlar bazasidan foydalanuvchi oʻzi uchun eng kamida kartalar qatlami yoki kartadagi ma’lum bir xususiyatlar toʻplamini oladi. Bunda bu xususiyatlar yakka holda boʻlgan alohida mavzularga tegishli boʻladi. Xususiyatlar toʻplami GATdagi alohida MB jadvaliga kiritiladi. Bunda jadval satrlari obyekt ma’lumotlarini va ustunlar obyektning xususiyatlari yoki atributlarini saqlaydi (3.13-rasm).
Jadvallarga kiritilgan ma’lumotlar qiymat boʻladi. Geografik MB jadvalining geografik boʻlmagan jadvaldan farqi geometrik ustunning mavjudligidadir. Geografik MBda joy va ishlash tezligini oshirish uchun koordinata qiymatlari yuqori kompresslangan (siqilgan) shaklda saqlanishi mumkin. Agar bizga 2 ta jadval berilgan boʻlsa, toʻliq ma’lumot olish uchun ularni oʻzaro birlashtirishimiz mumkin. Demak, MBni oʻzaro bogʻlash uchun jadvallardan foydalaniladi. Har bir geografik qatlam ma’lumotlari jadvallarga kiritiladi.
Jadvallarni bir-biri bilan bogʻlash mumkin, agar qiymatlar bir xil boʻlsa, bunda ustun va satrlardagi qiymatlar umumlashtiriladi, agar aksincha boʻlsa, alohida joylashtiriladi. Bunday birlashtirish bir hudud toʻgʻrisida 2 xil ma’lumot jadvali berilsa, soddalashtirish hamda tushunish oson boʻlishi uchun bajariladi. Yana bir muhim jihati oldingi mavzuda aytilganidek, iloji boricha MBdagi joyni
tejab ishlatish zarur. Shu sababli qaytarilayotgan ma’lumotlarni oʻchirib tashlashimiz zarur. Bu, oʻz navbatida, MBdan soʻrovni amalga oshirganda uning

3.13-rasm. MBBT dagi jadvallar (Manba: Longley, 2005)

tezda amalga oshishini ta’minlaydi. Geografik tilda aytadigan boʻlsak, 2 xil atributlardan yagona atribut ma’lumot hosil qilinadi. Bunday birlashtirish standart MB vositalari yordamida bajariladi.