Genetika akadem ik litsey o ‘quvchilari uchun darslik

(39-rasm):
yoy — A harfi 
bilan belgilanadi (inglizcha Arch — yoy), sirtmoq — L qarfi bilan 
belgilanadi (inglizcha Loop — sirtmoq), o‘rama — W bilan belgi­
lanadi (inglizcha Whorl — o ‘rama). Yoylar eng kam tarqalgan vari­
ant bo‘lib (6%) triradiuslari bo ‘lmaydi. Uning qirralari barmoq
1 
2 
3
39-r a s m.
Barmoq izlarining turlari. 1 —
(A)-yoysimon, 2 —
(L)-sirtmoqsi- 
mon, 3 —
(W)-aylanasimon.

---

104
Genetika
yostiqchasini ko‘ndalangiga kesib o ‘tadi. Sirtmoqlar eng ko‘p tar- 
qalgan variant (60% ga yaqin) hisoblanadi. Barmoqning bir 
tomonidan boshlanib ikkinchi tomoniga yetmasdan yana bosh- 
lang‘ich nuqtaga — orqaga qaytadi.
Sirtmoqlarda bitta delta bo‘ladi. Sirtmoq radial tomonga 
ochilsa radial sirtmoq deyiladi (Lr), ulnar tomonga ochilsa ulnar 
sirtmoq deyiladi (Lu).
O‘ramalar o‘rtacha chastotada tarqalgan bo‘lib (34%) konsent- 
rik yo‘nalgan izchalardan tashkil topadi.
O‘ramalarda ikki delta mavjuddir. Yuqorida ko‘rsatilgan uchta 
asosiy chiziqlar shakllardan tashqari boshqa shakllar ham uchray- 
di. Murakkab ikki deltali chiziqlar shakli ham o‘ramalar variantiga 
kiritiladi.
Planetamizda yashaydigan turli millatlar orasida asosiy barmoq 
izlari shakllarining taqsimlanishi har xildir. Mongoloidlarda ikki 
deltali shakllar ko‘p, deltasiz chiziqlar shakllari esa kam uchraydi 
(populyatsiyaning 2 % yaqinida). Aksincha, yevropoidlarda sirtmoq 
va yoy shakllari ko‘p uchraydi. Negroidlarda 75 % ga yaqin sirt­
moqlar, 27 % dan kamroq o ‘rama shakllari uchraydi. Bunday farq-
lar mavjudligi tufayli delta indeksini DL10 =