Geliy-neon lazeri yordamida Frenel ko‘zgusidagi interferentsiya hodisasini o‘rganish. Laboratoriya ishi. Mavzu: Geliy-neon lazeri yordamida Frenel ko‘zgusidagi interferentsiya hodisasini o‘rganish. Ishning maqsadi

Havfsizlik texnikasi bo‘yicha ko‘rsatmalar
Hech qachon lazer nuriga to‘g‘ridan-to‘g‘ri va qaytishiga qaramang!!!
Qurilma
Izoh:
Frenel ko‘zgusining tashqi qirrasidagi lazer nurlanishinin difraktsiyasi kuzatishlar ekranida nomaqbul difraktsion manzarani keltirib chiqarishi mumkin, uni esa qiziqayotgan interferentsiya manzarasi bilan osongina adashtirish mumkin. Ularni farqlash usullaridan biri, bu difraktsion manzara holatining ko‘zgularning bir-biriga nisbatan qanday joylashganligiga bog‘liq emasligi hisoblanadi.
Har bir o‘lchashdan oldin, bo‘rtma chiziqlar bilan qoplangan vint (3) yordamida ko‘zgular orasidagi burchakni o‘zgartiring va interferentsion chiziqlar orasidagi masofa o‘zgarishini tekshiring.
3-rasmda eksperimental qurilma tasvirlangan. Optik nasadkalar chapdagi qirrasining holatlari sm larda berilgan.


3-rasm. Optik nasadkalarning chap qirrasi holatlari bilan optik skameykadagi ekspernimental qurilma.
Mazkur qurilmada interferentsion manzara quyidagicha tarzda hosil qilinadi. Nuqtaviy manbadan chiqqan yorug‘likning Frenel ko‘zgusida qaytishi hisobiga kogerent bo‘lgan ikkita mavhum yorug‘lik manbasi yaratiladi va shu bilan ular bir-birlari bilan interferentsiyalanadilar.

Ishning bajarilishi
1-mashq: Mavhum yorug‘lik manbalarini olish va ular orasidagi masofani o‘lchash.
1. Lazer va fokus masofasi 5 mm bo‘lgan (1) linzani optik nasadkalarga shunday tarzda o‘rnating-ki, kengaygan lazer dastasining markazi optik skameykaga parallel tarzda o‘tsin. Nurning yo‘lini oq qog‘oz varag‘i yordamida kuzatib boring.
2. Frenel ko‘zgusini o‘rnating va kengaygan lazer dastasi ikki tavaqli ko‘zguning ajratilgan chekkalariga tushayotganiga ishonch hosil qiling. Ko‘zguni juda zaif tarzda kichik burchakka eging, natijada lazer nuri ko‘zguga tegib o‘tsin va qaytgan yorug‘lik optik skameykaga parallel ravishda yo‘nalsin.
3. Bo‘rtma qilingan (3) vintdan foydalanib yuqori aniqlikdagi interferentsion manzarani sozlang.
4. Bo‘rtma qilingan (4) vintdan foydalanib Frenel ko‘zgusining holatini, tarqaluvchi lazer nuri uning tashqi qirrasiga tushganicha, o‘zgartiring.
5. (2) linzani qo‘ying va yorug‘likning mavhum manbalarining keskin fokuslangan tasvirini olish uchun undan burab foydalaning.
6. Shtangentsirkul yordamida, proektsiyalanuvchi yorug‘likning mavhum manbalari orasidagi, masofani o‘lchang.
7. Optik skameyka masshtabidan (1) va (2) linzalar orasidagi masofani o‘lchang.
8. Po‘lat ruletkadan foydalanib, proektsiyalanuvchi tasvir va (2) linza orasidagi masofani o‘lchang.
9. (2) formula bo‘yicha mavhum manbalar orasidagi masofani hisoblang.
2-mashq. Interferentsion manzarani olish va interferentsion polosa kengligini o‘lchash.
1. (2) linzani optik skameykadan oling.
2. Interferentsion manzarani oling va interferentsion polosa kengligini o‘lchang. O’lchashlarni interferentsion manzaraning turli qismlarida kamida 5 marta o‘tkazing.
3. (1) munosabatdan lazer nurlanishining to‘lqin uzunligini aniqlang.
4. Bu kattalikni aniqlash xatoligini baholang.