Газобетон ишлаб чикариш учун боғловчи ва тулдирувчи моддалар

Йирик тўлдирувчилар. Бетон тайёрлаш учун йирик тўлдирувчилар сифатида асосан донадорлиги 5-70 мм бўлган шағал, чақиқ тош ва саноат чиқиндилари ишлатилади (ЎзРСТ 8267-93).
Ш

ағал пишиқ тоғ жинсларнинг табиий раишда емирилиши натижасида вужудга келган ва доналари ялпоқ юмолоқсимон материалдир (2.2-расм). Шағал ҳосил бўлишига кўра тоғ, дарё ва денгиз шағалларига бўлинади. Тоғ шағалининг ташқи кўриниши ғадир-будир ва таркибида одатда қум, гил, чанг ва органик моддалар аралашмалари бўлади. Дарё ва денгиз шағали сувда кўп ювилганлиги сабабли сирти силлиқ бўлади. Бу эса уларнинг цемент-қум қоришмаси билан бирикишини ёмонлаштиради. Бетон учун ишлатиладиган шағал таркибида яполоқ доналарнинг миқдори 15 % дан ва нинасимон чўзинчоқ доналарнинг миқдори эса 25 % дан кўп бўлмаслиги керак (оғирлиги бўйича). Шағал асосан мустаҳкамлиги унча юқори бўлмаган (синфи В25 гача) оғир бетонларни тайёрлаш учун ишлатилади.

Чақиқ тош қаттиқ тоғ жинсларини майдалаш йўли билан олинадиган йирик тўлдирувчидир (2.3-расм). У қиррали ва ўткир бурчакли доналардан ташкил топган бўлиб, доналарининг сирти ғадир-будирлиги билан фарқланади. Бу эса унинг цемент хамири билан мустаҳкам бирикишини таъминлайди. Шу сабабли чақиқ тошлар синфи В30 дан катта бўлган юқори мустаҳкам бетонлар тайёрлашда ишлатилиши тавсия этилади.
Йирик тўлдирувчиларнинг сифати доналар таркиби, шакли ва ундаги зарарли аралашмаларнинг миқдори билан тавсифланади. Отқинди тоғ жинсларидан олинган чақиқ тошдаги аралашмалар сув билан тозалаш усулида аниқланади ва синфи В25 ва ундан юқори бўлган бетонлар учун бу миқдор 1 %, нисбатан пастроқ синфдаги (мустаҳкамлиги паст) бетонлар учун эса 2 % миқдорда бўлишига рухсат этилади. Чўкинди жинслардан олинган чақиқ тошларда аралашмаларнинг умумий миқдори 2-3 % дан, шағалда эса 1 % дан кўп бўлмаслиги керак.

2.2-расм. Тоғ жинсларининг 2.3-расм. Тоғ жинсларини
емирилишидан ҳосил бўлган майдалдаш орқали олинган