Gazning zichligi. Gazning issiqlik berish qobiliyati

t = (P,r) = f(P, r); P s F ; T > 0 . (8. 14)
Bunda: p — F jism yuzasida yotgan nuqta; f ( P , r) — berilgan uzluksiz funksiya. Birlamchi chegaraviy shartlar uchun xususiy hoi etib jism sirtidagi nuqtalarda harorat bir xil va vaqt birligida o'zgarmasligini qabul qilish mumkin:
t = ( P, t ) = const ; p e f ; t > 0. (8.15 )
Ikkilamchi chegaraviy shartlar —jismning fazoviy chegaralariga issiqlik oqimining tarqalishi va uning vaqt birligida o'zgarishi beriladi:
q(P, r) = f( P, т); P e F; r > 0. (8.16)
Bunda: q{ P, r) — A yuzaga yotuvchi p nuqtadagi issiqlik oqimi zichligi;
/ ( P , r) — berilgan uzluksiz funksiya.
Issiqlik oqimi zichligi q (P, r) ni Furyening issiqlik o'tkazuv­ chanlik tenglamasi bilan ifodasi quyidagicha boMadi:


?( Л г) = - Я ^ . (817)
on
Bunda: n — F yuzaga p nuqtadagi normal.
(8.16 ) va (8 17) tenglamalarni birlashtirib, quyidagi ifodalarga ega bo'lamiz:
_я дҚР1т)= / ( р г у р е Ғ ,
дп
Ikkilamchi chegaraviy shartlar uchun xususiy hollar:
issiqlik oqimi doimiyligi (jismning yuzi dagi hamma nuqtalarda o'zgarmas va vaqt birligida ham o'zgarmaydi):
q(P,r) = const; Pe F; r > 0 ( 8 .19)
absolyut issiqlik izolyatsiyasi sharti:
q(P,T) = 0\ P e F; r> 0 (8.20)


131
yoki (8.16) ni hisobga olib,
dt(P,T)(dn = 0 P e F , r > 0 (8.21)
Uchlamchi chegaraviy shartlar jism yuzasidagi issiqlik oqimi zichligining (jism issiqlik o'tkazuvchanligi hisobiga) jism yuzasi harorati va o‘rab turuvchi muhit harorati bilan bog'lanishi beriladi:
q(P,T) = - A - ± p ^ - = a [ t ( P , r ) - t c(P,r)}-, P e F ; г > 0. (8.22)
dn
Bunda: f{P, x) — F jism yuzasidagi nuqtalar harorati; tc(P , x)— P nuqta joylashgan joyda o'rab turuvchi muhit harorati; a — proporsionallik koeffitsiyenti; uni issiqlik almashinish koeffitsiyenti deb ataladi. Issiqlik almashinish koeffitsiyentining o'lchov biriigi (W/m2K) va u jism yuzasidan issiqlik berish jadalligini aniqlaydi.
To'rtlamchi chegaraviy shartlar — harorat maydonining uzluk-
sizlik va ikki muhit (jism) tegish yuzasida energiya saqlanish qonuni, ya’ni ikkala muhit (jism)da haroratlar va issiqlik oqimi zichligi o'zgaruvchanligi hisobiga tenglashishini ifodalaydi:
/ , ( Л г ) = l2( P,r), P e F , t > 0;
q( P, г) = Д, d1-^ ’ T1 = A2 dt? ~ ,P e F , t > 0. (8.23)
дп дп
I va 2 indekslar bunda ikki muhit (jism)ga tegishli; F — ikki jismning tegishish yuzasi; n — p nuqtada yuzaga tushirilgan umumiy normal.

8 .7 . T urg‘un ta rtib d a issiqlik o ‘tkazuvchaniik

Yassi sirtiarda issiqlik o‘tkaznvchanlik. 8.3- rasmda bir qatlamli yassi sirt ifodalangan. Sirt (to‘siq)ning chap tomonidagi muhit haroratga ega, o'ng tomonidagi muhit t7 haroratga ega bo'lib, ichki (chap) devor issiqroq, tashqi devor sovuqroq, ya’ni ?, > ty Demak, issiqlik oqimi q chapdan o'ngga yo'nalgan. Bujarayon uchun Furye qonuni quyidagicha bo'ladi:

Q = AFdT— _О
,J. (8.24)

Bunda, F — devor (sirt) yuzasi, m2da; т — issiqlik o'tish vaqti, sek.;
8 — devor qalinligi, m da.
Solishtirma issiqlik oqimi quyidagicha ifodalanadi:
132