G’aznaviylar davlati

Saljuqiylar davlati

Reja:

Saljuqiylar davlatining tashkil topishi va faoliyati

Saljuqiylar davlatining boshqaruv tizimi

Ilm-fan va madaniyat

Tayanch iboralar:

Saljuqiylar

Sulton Tug’rulbek

• Marv
• Ray
• Isfahon
• Hamadon

Sulton ul-a’zam

Davoni a’lo

• Devoni istifo
• Devoni ishraf
• Devoni arz
• voliy

Nizomulmulk

“Siyosatnoma”

• Umar Xayyom
• “Jalol erasi”
• “Marvi Shohijahon”
• “O’g’uznoma”

Buyuk Saljuqiylar:

To’g’rulbek

1038-1063

Alp Arslon

1063-1072

Malikshoh I

1072-1092

Mahmud

1092-1094

Barqiyoruq

1094-1104

Malikshoh II

1104-1105

Muhammad

1105-1118

Sanjar

1118-1157

Saljuqiylar davlatiga Saljuqning nevarasi Sulton To’g’rulbek asos solgan. Saljuq turklari XI asrning 20-yillarida harbiy xizmatlari evaziga Xurosonda Mahmud G’aznaviydan ko’plab mulklar olgan. Biroq keyinchalik G’aznaviylar ularga qarshi lashkar jo’natib, Arslon Isroil ibn Saljuqni asir olib Hindistondagi harbiy qal’ada tutqunlikda saqlashgan.Saljuqiylar g’aznaviylarga qarshi olib brogan ko’plab muvaffaqiyarli janglaridan so’ng Nishopurni egallab, o’z rahbarlari To’g’rulbekni sulton deb e’lon qildilar (1038-yil). Dandanakon jangidagi g’alabadan so’ng u Xuroson hukmdori deb e’lon qilindi.Asta-sekin saljuqiylar Xuroson, Xorazm, G’arbiy Eron, Ozarbayjon, Iroq(Bag’dod bilan birga)ni o’zlariga bo’ysundirdilar. Bag’dodda To’g’rulbek nomiga xutba o’qildi.Abbosiylar xalifasi Al-Qoim hokimiyatni To’g’rulbekka topshirib, uni sulton hamda “Sharq va G’arb podshosi” deb tan olishga majbur bo’ladi va unga qizini xotinlikka beradi.

• Saljuqiylar davlatiga Saljuqning nevarasi Sulton To’g’rulbek asos solgan. Saljuq turklari XI asrning 20-yillarida harbiy xizmatlari evaziga Xurosonda Mahmud G’aznaviydan ko’plab mulklar olgan. Biroq keyinchalik G’aznaviylar ularga qarshi lashkar jo’natib, Arslon Isroil ibn Saljuqni asir olib Hindistondagi harbiy qal’ada tutqunlikda saqlashgan.Saljuqiylar g’aznaviylarga qarshi olib brogan ko’plab muvaffaqiyarli janglaridan so’ng Nishopurni egallab, o’z rahbarlari To’g’rulbekni sulton deb e’lon qildilar (1038-yil). Dandanakon jangidagi g’alabadan so’ng u Xuroson hukmdori deb e’lon qilindi.Asta-sekin saljuqiylar Xuroson, Xorazm, G’arbiy Eron, Ozarbayjon, Iroq(Bag’dod bilan birga)ni o’zlariga bo’ysundirdilar. Bag’dodda To’g’rulbek nomiga xutba o’qildi.Abbosiylar xalifasi Al-Qoim hokimiyatni To’g’rulbekka topshirib, uni sulton hamda “Sharq va G’arb podshosi” deb tan olishga majbur bo’ladi va unga qizini xotinlikka beradi.
• To’g’rulbek Rayni, ukase Chag’ribek Dovud Marvni o’zlariga poytaxt qiladilar. 1050-yilda To’g’rulbrek poytaxtni Isfahonga ko’chiradi.
• Alp Arslon va Malikshoh hukmronligi davrida saljuqiylar Kichik Osiyo va Yaqin Sharqda mustahkam o’rnashib olishadi.