54
3-BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI G’AZNACHILIK TIZIMINI
ISLOH QILISHDA ILG’OR XORIJ TAJRIBALARNI QO’LLASH
IMKONIYATLARI
3.1. O’zbekisto Respublikasida g’az achilik tizimi faoliyatidagi asosiy
muammolar va ularni bartaraf etish masalalari
O’zbekiston Respublikasida g’aznachilik tizimi faoliyatidagi asosiy
muammolar va ularni bartaraf etish masalalarini ko’rib chiqar ekanmiz
avvalambor, O’zbekiston Respublikasi “Davlat byudjetining G’azna ijrosi
to’g’risida”gi qonuni 2004 yil 26 avgust oyida Oliy Majlis tomonidan qabul
qilingan qonuniga e’tibor qaratishimiz lozim deb o’ylaymiz. Unga muvofiq,
quyidagilar g’aznachilikning asosiy vazifalari hisoblanadi:
Davlat byudjetinining kassa ijrosi, jumladan tushadigan daromadlarni turli
darajadagi byudjetlar o’rtasida taqsimlash, byudjetdan mablag’ oluvchilarning
xarajatlar smetalari ijrosi va Davlat byudjeti ijrosi to’g’risidagi hisobot tuzish;
Davlat byudjeti mablag’larini yagona g’aznachilik hisob raqami, shuningdek
tegishli byudjetlar daromadlari va xarajatlari o’rtasidagi kassa uzilishlarining oldini
olishni ta’minlaydigan hududiy g’aznachilik hisob raqamlarini joriy etish orqali
boshqarish;
Byudjet tashkilotlarining tovarlar etkazib beruvchilar (ishlarni bajaruvchilar,
xizmatlar ko’rsatuvchilar) bilan shartnomalarini, shuningdek Davlat byudjeti
mablag’lari hisobidan kapital qurilish bo’yicha buyurtmachilarning shartnomalari
(keyingi o’rinlarda byudjet tashkilotlari va buyurtmachilar shartnomalari deb
ataladi) xarajatlar smetasida ko’rsatilgan summalar va maqsadlarga qat’iy muvofiq
ravishda tuzilishi ustidan qattiq nazorat o’rnatish asosida mazkur shartnomalarni
majburiy ro’yxatdan o’tkazish tartibini joriy etish orqali byudjet tashkilotlarining
maqsadga nomuvofiq, asossiz xarajatlarining oldini olish;
Byudjet tashkilotlarini, shu jumladan, mudofaa va xavfsizlik tuzilmalarini
55
moliyalashtirishga
yo’naltiriladigan byudjet mablag’laridan foydalanishni
maqbullashtirish yuzasidan monitoring olib borish, bunda ular tomonidan
tuzilayotgan
shartnomalarning
sifati
ta’minlanishini, ularning maqsadga
muvofiqligi va narx-navo echimini nazarda tutish hamda qoidaga ko’ra,
vositachilik xizmatlaridan voz kechish;
Xarajatlar smetasi va ro’yxatga olingan shartnomalarda nazarda tutilgan
qat’iy summalar doirasida tovarlar etkazib beruvchilar (ishlarni bajaruvchilar,
xizmatlar ko’rsatuvchilar)ning bevosita hisob raqamlariga byudjetdan mablag’
oluvchilar nomidan va ularning topshirig’i bo’yicha to’lovlarni amalga oshirish
orqali to’lov intizomiga so’zsiz rioya etilishi ustidan ta’sirchan nazoratni
ta’minlash;
Davlat byudjeti g’azna ijrosining buxgalterlik hisobi va hisobotini yuritish,
Davlat byudjeti ijrosi haqida axborotlarni to’plash, qayta ishlash va tahlil qilish,
shuningdek O’zbekiston Respublikasining davlat ichki va tashqi qarzlariga xizmat
ko’rsatish, O’zbekiston Respublikasi kafolatlarini ijro etish hisoblanadi.
Hozirgi kunda Respublikaning barcha hududlarida g’aznachilikning ikkita
elementi joriy qilingan:
shartnomalarni ro’yxatdan o’tkazish;
to’lovlarning amalga oshirilishini nazoratini ta’minilash.
O’zbekiston Respublikasi prezidentining “Davlat byudjeti g’azna ijrosining
yanada takomillashtrish chora-tadbirlari to’g’risida ”gi 2007yil 28 fevralda PP-594
sonli qarori qabul qilingan. Ushbu qarorning maqsadi: Davlat byudjetining g’azna
ijrosini tatbiq etish hisobiga byudjet tizimini yanada isloh qilish, zamonaviy
axborot texnologiyalaridan foydalangan holda byudjet mablag’larining maqsadli
sarflanishi ustidan nazoratni kuchaytirish, barcha darajalardagi byudjet daromadlari
va xarajatlarini boshqarish samaradorligini oshirish, g’aznachilikning vazifa va
funksiyalarini amalda to’g’ri qo’llanilishini amalga oshirish, O’zbekiston
Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligi tarkibiy tuzilmasini belgilashdan
iboratdir. Ushbu qarorning hududlarda ijrosini amaldagi holatining tahlili
56
quyidagicha ya’ni, 2007 yil 1 oktyabr holatida g’aznachilik tizimining
elementlaridan bo’lmish shartnomalarni ro’yxatdan o’tkazish va byudjatdan
mablag’ oluvchilarning xarajatlar to’lovini nazoratini amalga oshirishi 600 dan
ziyod Toshkent shahrida joylashgan respublika byudjetidan moliyalashtriladigan
byudjet tashkilotlarini o’z ichiga qamrab olgan, mahalliy byudjetlarda joylashgan
respulika byudjetidan moliyalashtiriladigan byudjet tashkilotlari 20 mingdan ziyod.
Do'stlaringiz bilan baham: 
