Gazli lazerlar haqida qisqacha ma’lumot

Azotli lazerlarda 3 energetik sathli tizimdan foydalaniladi.

Azotli lazerlar impulsli rejimda ishlaydi.

Azot lazeri

Azot molekulasining elektron tebranish energetik sathlari sxemasi yondagi rasmda keltirilgan.azot molekulasining uyg’ongan elektron – tebranish C3Пи sathdan pastki elekt-ron – tebranish В3Пд sathga o’tishda ultrabinafsha ( λ=337.1 nm ) yorug’lik paydo bo’ladi va u azot lazerining generatsiyasini tashkil etadi.
Katta bosimda, ultrabinafsha diapazonida ishlaydigan lazerlariga ilmiy qiziqish Eksimer lazerlarining yaratiliushiga olib keldi.
Eksimer so’zi inglizcha so’z bo’lib ( exslted dimer ) uyg’ongan dimer demakdir. Uyg’ongan atomlarning birikishidan hosil bo’lgan molekula eksimer molekulasidir
Eksimer molekulasi uyg’ongan holatda mavjud bo’ladi. Uyg’ongan eksimer molekulasining elektron – tebranish energetik sathlari orasidagi o’tish hisobiga ishlaydigan lazerlarga eksimer lazerlari deyiladi.
Eksimer lazeri

Eksimer lazeri

Ushbu rasmda gazo- razryadli eksimer lazerining umumiy sxematik ko’rinishi keltirilgan. Bunda ГИН- 1 impulsli kuchlanish generatori lazer kamerasida gazorazryadni ta’minlaydi. ГИН-2 lazer kamerasidagi gazlarni qisman ionlashti- rishni ta’minlaydi.
O’sha uchqunlar uchishi bilan GIN-1 ishga tushuriladi va C1dagi katta quvvatli elektr energiyasi asosiy elektrodlarga Cl kondensator orqali uzatiladi.Xullas asosiy elektrodlar oralig’ida lazer kamerasida impulsli gazorazryad boshlanadi.
O’sha uchqunlar uchishi bilan GIN-1 ishga tushuriladi va C1dagi katta quvvatli elektr energiyasi asosiy elektrodlarga Cl kondensator orqali uzatiladi.Xullas asosiy elektrodlar oralig’ida lazer kamerasida impulsli gazorazryad boshlanadi.

Geliy-neon lazeri

Geliy neon lazerlari quvvati bir necha o’n millivattga teng monoxromatik yassi dasta nurlantiradi.Impulisli va uzluksiz rejimda ishlaydi,tuzulishi sodda va ishlatilishi bexatardir. Bunday lazerlar spektrning ham ko’rinuvchan,ham infraqizil sohalarida nurlanish hosil qiladi.Ular nurlanishning to’lqin uzunligi spektrning ko’rinuvchi sohasida uning qizil qismiga to’g’ri kelib,spektrning infraqizil sohasida esa to’lqin uzunligi 1150 va 3390 nm ga teng.

. Geliy-Neon lazerining prinspial chizmasi