Gazlarning solishtirma issiqlik sig`imlari nisbatini Klemon –dezorma usuli bilan aniqlash. Ishning maqsadi

---

Aim.uz 
Gazlarning solishtirma issiqlik sig`imlari nisbatini
Klemon –dezorma usuli bilan aniqlash.
 
Ishning maqsadi:
Gazlarning solishtirma issiqlik sig`imlari nisbatini tajribada aniqlash uni 
molekulyar kinetik nazariyaga asoslanib hisoblangan qiymati bilan solishtirish.
Kerakli asboblar:
katta shisha idish, suvli manometr, qo’l nasosi. 
 
Nazariy qism. 
Jismning haroratini 1K ga ko’tarish uchun ketgan issiqlik miqdoriga teng bolgan kattalik 
shu jismning 
issiqlik miqdori
deyiladi.
dT
dQ
С

(1) 
Modda birlik massasining issiqlik sig’imi 
solishtirma issiqlik sig’imi
deb ataladi.
mdT
dQ
m
С
с


(2)
Bir mol moddaning issiqlik sig’imi 
molyar issiqlik sig’imi
deyiladi.

C
c

(3) 
Moddalarning ya’ni gazlarning issiqlik sig’imi ularning qizdirilish vaqtidagi sharoitiga 
bog’liq bo’ladi. Jismning hajmi o’zgarmaydigan sharoitda qizdirilsa, bajarilgan ish dA=0 
bo’ladi, u holda
dT
du
С
V

bu yerda
RdT
i
du
2

bo’lgani uchun o’zgarmas 
hajmdagi molyar issiqlik sig’imi C
V
yoki solishtirma issiqlik sig’imi c
v
quyidagi ifoda bilan 
topiladi: 
R
i
С
V
2



R
i
C
c
V
V
2


(4)
Gaz bosim o’zgarmas sharoitda qizdirilganda esa, gazga berilgan issiqlik miqdori 
termodinamikaning I qonuniga ko’ra aniqlanfdi, u holda
pdV
dT
C
dQ
V


. Bu ifodani dT ga 
bo’lib, quyidagini hosil qilamiz:
P
V
dT
dV
p
C
dT
dQ








;
Bir mol gaz uchun holat tenglamasidan
R
dT
dV
p

ekanligini aniqlab, ozgarmas bosimdagi 
molyar issiqlik sig’imi C
P
yoki solishtirma issiqlik sig’imi c
p
quyidagi ifoda bilan topiladi:
R
i
C
P
2
2




R
i
C
c
P
P
2
2



(5)
Bu yerda i- molekulalarning erkinlik darajasi deyilib, molekulalar holatini aniqlash 
uchun kerak bo’lgan erkli koordinatalar sonini ko’rsatadi. Bir atomli gaz uchun i=3, ikki atomli 
gaz uchun i=5, uch va ko’p atomli gaz uchun i=6 deb olingan.
Ixtiyoriy gazlar uchun ozgarmas bosimdagi solishtirma molyar issiqlik sig’imining 
o’zgarmas hajmdagi molyar issiqlik sig’imiga nisbati berilgan gaz uchun o’zgarmas kattalik 
bo’lib,