Gazi Üniversitesi Türkçe Öğrenim, Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÖmer) tarafından yayımlanan

BİLİMDEN DÜNYAMIZA
80
Cervantes’in kaleme aldığı, roman türünün ilk örneği sayılan   
"Don Kişot", 17. yüzyıl İspanya’sını eleştirel bir dille anlatan önemli 
bir eserdir. Şövalyeliğin son bulduğu, toplumun materyalist bir 
kimliğe büründüğü bir dönemde Cervantes bu yöndeki hayal 
kırıklıklarını Don Kişot ile dile getirmiş, materyalist ve idealist 
insanı romanındaki karakterlerle simgelemiştir.
Romanın başkahramanı olan Don Kişot, gerçek adıyla Senyör 
Kesada, İspanya’nın küçük bir köyünde yaşayan, parasını pulunu 
şövalye kitaplarına harcayan yaşlı ve zengin bir asilzadedir. 
Okuduğu hikâyelerden o kadar çok etkilenir ki gezgin bir şövalye 
olmaya karar verir. Ancak ne kendisi ne de atı fiziksel olarak 
şövalyeliğe uygundur. Don Kişot yaşlı, uzun boylu ve zayıftır.  
‘Rocinante’ adını verdiği atı da yaşlı ve sıska bir attır. Dönemin 
idealist insanını temsil eden Don Kişot, tüm bunları umursamaz 
ve yollara düşer. Ona göre gerçeklik düşünceden ibarettir. 
Önemli olan görünen değil, kişinin aklında ona verdiği değerdir. 
Don Kişot bu düşüncelere dayanarak şövalyelik maceralarına 
başlar. Miğfer sandığı leğeni başına geçirip dedesinden kalma 
kılıcı, kalkanı ve yer yer dökülmüş zırhı ile şövalyelerle savaşır,  yel 
değirmenlerine saldırır, aslanlara meydan okur. 
‘Mahzun Yüzlü Şövalye’, olaylara, kişilere ve yerlere 
çeşitli anlamlar yüklemekten ve onlara asil unvanlar 
vermekten de geri kalmaz. Çoğu kişi tarafından bu cesur 
hareketler bunaklık gibi görünse de  Don Kişot'un hayatında 
çok önemli bir yer tutmaktadır. 
Don Kişot’un tam tersine, seyisi Sanço Panza tamamen 
gerçekçi ve materyalist bir kimliğe sahiptir. Don Kişot’un 
ona bir ada vermeyi vaat etmesiyle onun peşine düşer 
ve maceralarına katılmak zorunda kalır. Sanço Panza kısa 
boylu, şişman ve bilgisiz bir köylüdür. Don Kişot’un peşinden 
gitmesinin tek nedeni şövalyenin ona verdiği sözdür. Bu 
yönden çıkarcı bir kişiliğe sahiptir. Şövalyeliği önemsemeyen 
Sanço Panza gerçekçi bakış açısıyla efendisinin yaptığı 
şeyleri saçma bulur. Onun için gerçeklik maddeden ibarettir. 
Görünen neyse odur. Ona başka anlamlar yüklemek 
mantıksızdır. Sanço için önemli olan mal, mülk ve paradır. 
Gayet tembel ve rahatına düşkündür. Efendisiyle yolculuğu 
boyunca da her fırsatta dinlenmek ve uyumak istemiştir. 
Tek hayali bir adanın valisi olup zengin olmaktır. Bu hayaline 
kavuşur ve bir adaya valı olur. 
Don Kişot’un etrafındaki insanlar onun, şövalye 
hikâyelerini çok okumaktan delirdiğini düşünüp hiçbir zaman 
onu anlamaya çalışmamış, ideallerinin onun hayatı olduğunu 
fark edememişlerdir.
Romanın sonlarına doğru Sanço Panza, adayı herkesi 
şaşırtacak derecede iyi yönetmesine rağmen ada valisi 
olmanın kendisine göre olmadığını anlar. Valiliği bırakır ve 
fakir ailesinin yanına döner. Don Kişot ise insanların onunla 
alay ettiğini ve yaptığı şeylerin mantıksız olduğunu anlar. 
Toplumla girdiği bu çatışmadan yenik çıkmanın zayıflığıyla 
köyüne döner ve hastalanır. Artık bu materyalist dünyayla 
baş edemeyeceğini anlamış ve idealizmden vazgeçmiştir. 
Bu mücadelede yenilen Don Kişot materyalist bir dünyada 
kendi özünü kaybetmektense ölmeyi tercih eder ve günah 
çıkararak hayata gözlerini yumar. 
Don Kişot ve Yardımcısı
Cervantes

---

81
A)
  Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1.
  Yazarın romanı yazmadaki amacı nedir?
.....................................................................................
2.
  Don Kişot ve Sanço Panza’yı fiziksel olarak tasvir ediniz.
.....................................................................................
3.
  Don Kişot karakterinin fiziksel ve ruhsal zıtlıklarını belirleyiniz.
.....................................................................................
4.
  Don Kişot ve Sanço Panza’nın gerçeklik algısını karşılaştırınız.
.....................................................................................
5.
  Don Kişot’un gezgin bir şövalye olmasındaki en büyük et-
ken nedir?
.....................................................................................
6.
  Romanın sonunda Sanço Panza'nın valiliği bırakmasının 
nedeni nedir?
.....................................................................................
ANLAMA
C)
  "Don Kişot" romanından alınmış aşağıdaki cümleleri 
hangi kahraman söylemiş olabilir? Boşluklara yazınız.
B)
  Don Kişot ile Sanço Panza karakterini örnekteki gibi 
karşılaştırınız.
Don Kişot
Sanço Panza
hayalperest
gerçekçi
a)    ............................... : “Bu muhteşem şatoda asiller arasında    
      yiyeceğimiz akşam yemeği için yemek salonuna gidelim.”
b)   ............................... : “Bu, avlusunun kerpiçleri eskimiş, 
      bakımsız handa katırcılarla ağır yemek kokularının birbirine 
      karıştığı pis odada bir lokma yiyecek bulmaya çalışalım.”
c)    ............................... : “Ümitsizliğe düştüğüm bir sırada talih 
      yüzüme güldü. Şu koca devleri görmüyor musun? Onlarla 
      savaşıp canlarına okuyacağım.”
ç)   ............................... : “Ben yel değirmenlerinden başka bir 
     şey göremiyorum, onlarla savaşmak büyük bir saçmalık, 
     lütfen aklınızı başınıza toplayın.”
KONUŞMA
A)
  “Okumak, Don Kişot’u bir centilmen yaptı, ancak oku-
duklarına inanmak onu delirtti.” sözünden ne anlıyor-
sunuz? Anlatınız.
B)
  Don Kişot olmayı mı, Sanço Panza olmayı mı tercih 
edersiniz? Niçin?
C)
  Don Kişot’un yenik düşmesini nasıl karşılıyorsunuz? 
Yenik düşen kim olmalı? Anlatınız.
Ç)
  Sizi etkileyen bir roman ya da film karakteri var mı? 
Anlatınız.

---