Газ хўжалигида хавфсизлик қоидаларини тасдиқлаш тўҒрисида

ТТАда ишчи-ходимлар ва талабалар учун табиий ва ис газларидан заҳарланиш ҳамда ҳаво-газ аралашмаси
натижасида чақнашларни олдини олиш борасида йўриқнома
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 13 февралдаги 126-Фсонли Фармойиши билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасида 2017 йилда халқаро ва республика миқиёсида ўтказиладиган илмий ва илмий-техникавий анжуманлар режасига асосан, Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Ёнғин хавфсизлиги институтида 2017 йилнинг 14 декабрь куни “Ёнғин хавфсизлиги муаммолари, уларнинг ечими ва ёнғинга қарши муҳофазани такомиллаштириш” мавзусида Республика илмий-амалий анжумани ўтказилди.
Шу муносабат билан мазкур анжумандаги ахборотларни ТТАнинг ходим ва талабаларига етказиш мақсадида ФММХ бўлими ходимлари томонидан маъруза-йўриқнома тайёрланди:
Маъруза-йўриқнома
Маълумки ис гази (СО) рангсиз, ҳидсиз, корхона шароитида энг кўп учрайдиган заҳарли бирикма бўлиб, табиий газ, ёқилғи, кўмир, ўтин чўғлари тўлиқ ёнмаслиги оқибатида вужудга келади. Тутун таркибида 3 %, ишланган газда 13 %, портловчи газлар таркибида эса 50-60% гача ис гази бўлади.
Ис газидан шамоллатиш тизими яхши ишламайдиган органик моддаларни ишлаб чиқарадиган корхоналарда, автоуловлар турар паркларда, янги бўялган ва шамоллатилмаган хоналарда, шунингдек уй шароитларида табиий газ чиқиб турганда ва печка билан истиладиган уйлар, ҳаммомларда, дам олиш палаткаларида ёнувчи модданинг тўлиқ ёнмаслиги натижасида заҳарланиб қолиш мумкин.
Ис гази организмга нафас аъзолари орқали таъсир этади. Ушбу газ гемоглабин билан кислородга нисбатан 300 маротаба кучли бирикма – карбоксигемоглобин ҳосил қилади. Оқибатда гемоглобиннинг тўқималарга кислород ташиш хусусияти кескин пасайиб, гипоксияга, оғир холатларда эса – аноксия ва ўлим холатига олиб келиши мумкин.
Хона ҳавосидаги ис газининг атиги 0,1% концентрацияси инсон организми учун ўлим даражасида хавфли ҳисобланади.
Табиий газнинг хонада тўпланиши оқибатида портловчи газ-ҳаво аралашмаси ҳосил бўлиб, очиқ олов ёки учқундан чақнаши ва портлаши натижасида инсон турли тан жароҳатлари олиши ёки ҳалок бўлиши мумкин.
Аҳоли орасида ис газидан заҳарланиш ҳолатлари, газ тармоқларидаги авариялар ҳамда уларнинг оқибатида юзага келиши мумкин бўлган фавқулодда вазиятлар сони сўнгги вақтда тез-тез кузатилмоқда.
Аксарият холларда ис газидан заҳарланиш ва газдан чақнашлар табиий газ ва муқобил ёқилғи турларида ишловчи иситиш печлари ва бошқа жиҳозлардан хавфсиз фойдаланиш қоидаларига риоя қилмаслик, ностандарт (қўлбола ясалган) ва чет элда ишлаб чиқарилган сертификатга эга бўлмаган иситиш ускуналари, газ сўриш насосларидан фойдаланиш оқибатида юзага келаётгани аниқланаяпти.