Gastric cell isolation

12-маъруза Мавзу: Геномикани ўрганишда биоинформатиканинг роли Якубов Искандар Тахирович доцент 2022 йил

РЕЖА

РЕЖА

• Геномикани ўрганишда биоинформатиканинг роли .
• Биоинформатиканинг мақсадилари ва геномика ривожланишида унинг аҳамияти.
• Инсон геномининг тўлиқ аниқлани- шида алгоритмик дастурларнинг ахамияти.
• Биоинформатика ва геномиканинг ке- лажаги. Генетик маълумотлар банки.

1.1 Биоинформатиканинг асосий тамойиллари

1.1 Биоинформатиканинг асосий тамойиллари

Ўтган асрнинг 60-йилларнинг охири ва 70-йиллари бошларида компютерлар (электрон компютерлар) биологияда фаол қўлланила бошланди: вақт ўтиши билан уларнинг хотираси ва тезлиги ортди, ўлчамлари эса кичрайди.

Биология соҳасидаги маълумотларни таҳ- лил қилишни талаб қиладиган катта миқдор даги экспериментал маълумотлар тўпланган

Бунга мисол қилиб 2003 йилда аниқланган инсон геномининг нуклеотид кетма-кетлигини келтириш мумкин.

21-аср бошларида биоинформатика жадал ривожланди.

Бунга биологик тадқиқотлар натижаларининг кўпайиши ёрдам берди, бунда ҳар бир омилни эслаб қолиш ва таҳлил қилиш қобилияти инсоннинг имкониятлари ва катта ҳажмдаги маълумотларни сақлаш зарурати билан чекланган.

1990-йилларда геномика пайдо бўлди. Бугунги кунга қадар одамлар, ҳайвонлар ва ўсимликлар геномининг кетма-кетлиги аниқланган. 2-3 тадқиқотчи 1 йил ичида бактериялар геномини аниқлай олди. Инсон геноми тахминан 3,2 миллиард ҳарфдан иборат бўлиб, бу 15 000 китобни ташкил қилади. Шунинг учун бундай ҳажмдаги биологик маълумотларни таҳлил қилиш учун компютер технологияларидан фойдаланилган. Биринчи генлар кетма-кетлигини солиштириш алгоритми 1970 йилда яратилган.

Компютерлар виртуал маълумотлар базасида маълумотларни сақлаш ва унда юқори тезликда операцияларни бажариш имконини беради.
Биоинформатиканинг асосий вазифаси биологик молекулалар, биринчи навбатда, нуклеин кислоталар ва оқсилларнинг тузилиши ва функцияси ҳақидаги маълумотларни таҳлил қилиш ҳамда тизимлаштириш учун ҳисоблаш алгоритмларини ишлаб чиқишдан иборат.