Gapning uyushiq bo’laklari


Ko’chirma gap va o’zlashtirma gap



Download 23,32 Kb.
bet5/6
Sana11.02.2022
Hajmi23,32 Kb.
#444368
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
5.Gapning uyushiq bo

Ko’chirma gap va o’zlashtirma gap

O’zgalarning hech o’zgarishsiz, ayni shaklda berilgan gapi ko’chirma gap deyiladi. Ko’chirma gapda muallif gapining kesimi dedi, deb so’radi, deb javob berdi, gapirdi, so’zladi, aytgan kabi fe’llar bilan ifodalanadi.


Ko’chirma gap so’zlashuv, badiiy uslubda keng qo’llanadi. Ko’chirma gap (ko’chirilgan gap) muallif gapidan avval, keyin, muallif gapining ichida kelishi mumkin. O’z navbatida muallif gapi ko’chirma gap orasida berilishi mumkin:
Nasiba dedi: “Sovuqdan oyoqlarim zirqirab og’riyapti”. Ko’chirma gapda tinish belgilari quyidagicha ishlatiladi:

  1. Ko’chirilgan (ko’chirma) gap qo’shtirnoq ichiga olinadi: badiiy asarlarda tire bilan ajratib beriladi. “Darslarni yaxshi o’zlashtirishga harakat qil”, - dedilar dadam. - Ko’p martalab mehmon bo’ldim, - dedi Qutidor, -ul vaqtda bobongiz tirik edilar.(A.Qodiriy)

  2. Ko’chirilgan gap darak mazmunida bo’lib, muallif gapidan oldin kelsa, undan keyin vergul va tire qo’yiladi. Ko’chirilgan gap so’roq mazmunidagi yoki his-hayajon gap bo’lsa, so’roq yoki undov belgisi qo’shtirnoqdan oldin qo’yiladi (keyin vergul qo’yilmaydi). “Aytilganlarni nega olib kelmading ?”- dedilar jahl bilan oyim.

  3. Ko’chirilgan gap muallif gapidan keyin kelsa, muallif gapidan so’ng ikki nuqta qo’yiladi.

  4. Agar muallif gapi ko’chirma gapning o’rtasida kelsa, tinish belgilari quyidagicha bo’ladi:

a) muallif gapi har ikki tomondan vergul bilan ajratiladi: “Bizning qishlog’imizda,-dedi Fazliddin,-kishi zerikmaydi;


b) ko’chirilgan gapning uzilib qolgan qismidan so’ng nuqta qo’yish lozim bo’lsa, muallif gapidan oldin vergul va tire, muallif gapidan so’ng nuqta qo’yiladi. Ko’chirma gap tire qo’yib davom ettiriladi: “Shoira bilan o’tkaziladigan uchrashuvda barcha bitiruvchi sinf o’quvchilari bo’lishlari shart”-dedi direktor.- Negaki, ular orasida ijod qila boshlaganlari ko’p.
v) ko’chirma gap so’roq yoki his-hayajon gap bo’lsa, muallif gapidan oldin so’roq yoki undov belgisi va tire qo’yiladi.

  1. Ko’chirma gap muallif gapining o’rtasida kelsa, tinish belgilari quyidagicha bo’ladi: a) muallif gapining

uzilgan qismi oxiriga ikki nuqta qo’yilib, ko’chirilgan gapdan keyin vergul va tire qo’yilib, muallif gapi davom ettiriladi:
Saodat: “Biz ham astoydil mehnat qildik”,- dedi.

Download 23,32 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish