G’alaba ko’ship qoniwlar

Afrikanin’ shig’isinda Misir,Arabiya ha’m Hindistan m sawda qatinasiqlari ta’sirinde a’yyemnen Nubiya ha’m Aksum (ha’zirgi Efiopiya) mamleketi payda boldi.Arab sawdagerleri VII a’sirden Batis Sudan jerlerine – JOT boylarinan Afrikada joqari qa’dirlenetin duz h.t.b tovarlardi keltirgen.
Sawda jollari kesisken jollarda iri qorg’anlar – Aukar,Gana,Tombuktu,Gao,Mali payda boladi.Orta a’sirlerde Niger ha’m Senegal da’ryalari boyinda da’slepki mamleketler Gana,Mali,Songai payda boldi.
Olardin’ da’slepkisi Batis Sudandag’i Gana VIII a’ payda boldi ha’m X a’ rawajlandi. Mamlekettin’ u’lken baylig’i altin bolip,Gana patshasi altin ha’m duz sawdasinan u’lken payda ko’rgen. Ja’nede evrey,arab,barbar sawdagerleri to’leytin baji to’lemlerinen de u’lken payda ko’rgen. Armiyadag’i 200 min’ askerden 40 min’i oq jayshilar edi. Marokko sultani Abu Bakr 1076-j Ganani b.a. Gana patshasi islam dinin qabil etiwge ma’jbu’r boladi. Xaliq ko’terilisi marokashlilardi jen’gen bolsa da Gana bóleklenip ketti.
Mali mamleketi – VIII a’ payda boldi.XI a’ Mali xalqi islam dinine o’tedi.Bul bolsa mámleketke musılman sawdagerleriniń kóship keliwin tezlestirgen. XIII a’ Mali rawajlanadi.Mali hu’kimdari Sundiata Keyt (1230-1255) kúshli ásker dúzip kárwan jollarin,altin kánlerin,áyyemgi Gana jerlerin b.a. Mali hu’kimdari Muso I 1324-j Mekkege hajig’a baradi.Ko’p altin alip shig’ip, jolda oni tarqatip shig’adi.Qasinda 8 min’ jawinger, 500 qul,10-12 tonna altin m jolg’a shiqqan edi. Nátiyjede arab dúnyasinda altinniń bahasi tómenlep ketedi.Paytaxt Niara qalasi edi.Mali húkmdari óz jaqinlarinin’ taj-taxt ushin talasiwinan shorship, kóbinshe 1) saray ámeldarlari, 2) áskerbasilardi hám hátte 3) jawingerlerdi qońsi qa’wimler wákillerinen alǵan. Mali XIV á hálsirep , XV á kriziske ushirap bóleklenip ketedi. Mali mámleketi VIII-XV á jasaǵan.